Các bệnh trên cây mai vàng như đốm lá, vàng lá, thối rễ… khiến cây suy yếu, khó ra hoa. SFARM sẽ giúp bà con nhận biết và phòng trừ hiệu quả, đảm bảo mai vàng khỏe mạnh nở đẹp đúng dịp Tết.
Các bệnh trên cây mai vàng
Các bệnh trên cây mai vàng thường do nấm, vi khuẩn hoặc điều kiện môi trường bất lợi gây ra. Những bệnh này không chỉ làm giảm sức sống của cây mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh trưởng và ra hoa. Nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, cây có thể bị suy yếu, rụng lá và giảm giá trị thẩm mỹ. Dưới đây là những bệnh phổ biến trên mai vàng, nguyên nhân gây bệnh, dấu hiệu nhận biết và biện pháp phòng trừ hiệu quả.
Bệnh thán thư trên cây mai vàng
Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết
Bệnh thán thư do nấm Colletotrichum gloeosporioides và Cephaleures virescens gây ra. Nguyên nhân chủ yếu là do bón phân đạm quá nhiều, mất cân đối dinh dưỡng. Bệnh thường phát triển mạnh vào mùa mưa nhưng vẫn xuất hiện quanh năm với mức độ nhẹ hơn.
Dấu hiệu dễ nhận biết là các vết nâu xuất hiện trên lá non, ban đầu nhỏ rồi lan rộng, làm lá mất diệp lục, khô và cong lại. Cành non bị nhiễm bệnh sẽ héo dần và khô. Khác với bệnh cháy bìa lá, thán thư không tấn công lá già.
Biện pháp phòng trừ
- Xử lý cơ học: Cắt bỏ lá và cành bị bệnh, mang ra khỏi vườn và tiêu hủy để tránh lây lan.
- Phun thuốc phòng trị:
- Dùng 25ml Phytopin Gold + 20ml tinh chất đồng pha với 16 lít nước, phun lên cây và vùng gốc.
- Lưu ý không để bệnh tồn tại lâu vì tốc độ lây lan nhanh.
- Chăm sóc cây: Cân đối lượng phân bón, hạn chế bón thừa đạm. Bổ sung dinh dưỡng cần thiết giúp cây tăng đề kháng.
Bệnh rỉ sắt trên cây mai vàng
Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết
- Bệnh rỉ sắt trên cây mai vàng do nấm Puccinia arachidis gây ra. Ban đầu, vết bệnh xuất hiện dưới dạng chấm nhỏ màu nâu, sau đó lan rộng thành hình tròn hoặc bầu dục như hạt tấm, hạt mè. Đa phần vết bệnh nằm trong phiến lá, một số xuất hiện ở mép lá với dạng nửa hình tròn. Quan sát kỹ sẽ thấy vết bệnh có màu đỏ nâu, giống màu sắt rỉ, kèm theo quầng vàng xung quanh, rõ hơn khi soi dưới ánh sáng.
- Bệnh xuất hiện trên cả hai mặt lá. Nếu không được xử lý kịp thời, lá mất dần diệp lục, chuyển vàng, ảnh hưởng đến khả năng quang hợp, khiến cây yếu và suy kiệt.
Biện pháp phòng trừ
Biện pháp canh tác:
- Trồng hoặc đặt chậu mai cách nhau hợp lý, tạo sự thông thoáng cho vườn.
- Thiết kế liếp trồng theo hình mai rùa giúp thoát nước tốt, đặc biệt trong mùa mưa.
- Kê chậu cao để hạn chế tình trạng úng nước.
Biện pháp sinh học:
- Pha 33ml Fungicide với 35-40 lít nước, phun trực tiếp lên thân, cành, lá.
- Có thể sử dụng thêm chế phẩm sinh học như Trichotec để hỗ trợ phòng bệnh.
Bệnh cháy lá
Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết
- Các bệnh trên cây mai vàng như bệnh cháy lá thường do chế độ bón phân không cân đối hoặc vườn thiếu thông thoáng. Bệnh xuất hiện chủ yếu vào đầu và giữa mùa mưa, nhất là khi thời tiết nắng mưa xen kẽ. Cây dễ mắc bệnh khi có nhiều lá già, sinh trưởng chậm, đất thiếu dinh dưỡng, đặc biệt là các chậu lâu ngày không được bón phân.
- Dấu hiệu ban đầu là vệt nâu xuất hiện ở chóp và mép lá, sau đó lan dần vào phiến lá tạo thành mảng lớn màu nâu xám, phân biệt rõ với phần lá xanh. Vết cháy có thể chiếm hơn nửa diện tích lá. Trên vết bệnh có các chấm đen nhỏ là ổ bào tử. Lá bệnh nặng sẽ chuyển vàng và rụng sớm, làm cây suy yếu dù không gây chết. Bệnh chủ yếu phát sinh trên lá già.
Biện pháp phòng trừ
Chăm sóc và dinh dưỡng:
- Bón phân NPK đầy đủ, cân đối để cây phát triển khỏe mạnh.
- Ngắt bỏ lá già, lá bệnh để hạn chế nguồn lây lan.
Phun thuốc phòng trị:
- Pha 33ml Fungicide với 35-40 lít nước phun đều lên thân, cành, lá.
- Kết hợp sử dụng chế phẩm sinh học như Trichotec, ECO KILLER giúp tăng hiệu quả phòng bệnh.
Bệnh đốm lá
Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết
- Bệnh đốm lá trên cây mai vàng do nấm Pestalozzia palmarum gây ra. Bệnh phát sinh nhanh, lây lan mạnh nếu không xử lý kịp thời, làm cây suy yếu, giảm khả năng sinh trưởng và ra hoa.
- Dấu hiệu nhận biết là các chấm li ti màu bạc xuất hiện trên lá, xung quanh có quầng vàng. Ban đầu, vết bệnh tập trung nhiều trên lá già, sau đó lan sang lá non và chồi non, ảnh hưởng đến sự phát triển của cây.
Biện pháp phòng trừ
Chăm sóc và phòng bệnh:
- Giữ vườn thông thoáng, cắt bỏ lá bệnh để ngăn lây lan.
- Cân đối phân bón, hạn chế bón thừa đạm.
Phun thuốc phòng trị:
- Sử dụng thuốc gốc đồng như Copper Oxychloride hoặc Coc 85.
- Pha 10g thuốc trừ bệnh Coc 85 với 8 lít nước, phun đều lên lá và thân cây bị bệnh.
- Thực hiện định kỳ để kiểm soát và ngăn bệnh tái phát.
Bệnh đốm tảo
Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết
- Bệnh đốm tảo là một trong những bệnh phổ biến trên lá mai vàng, thường phát triển mạnh vào mùa mưa. Nếu không phòng trị kịp thời, bệnh lây lan nhanh, gây hại trên toàn bộ tán lá, làm giảm khả năng quang hợp và sức sống của cây.
- Dấu hiệu nhận biết là sự xuất hiện của các đốm tròn màu xanh xám hoặc nâu đỏ trên lá. Các đốm này nhô lên bề mặt, có lớp nhung phủ bên trên, đường kính khoảng 3 – 5 mm. Bệnh thường bắt đầu từ lá già rồi lan sang các lá khác.
Biện pháp phòng trừ
Chăm sóc và phòng bệnh:
- Giữ vườn thông thoáng, tránh để lá ẩm ướt kéo dài.
- Cắt bỏ lá bệnh, tiêu hủy xa vườn trồng để hạn chế nguồn lây.
Phun thuốc phòng trị:
- Sử dụng các loại thuốc như Coc 85, Bordeaux, Master Cop 21SL, Nano đồng hoặc Mancozeb.
- Pha 100ml nano đồng với 20 lít nước sạch, phun đều hai mặt lá.
- Thời điểm phun nên vào sáng sớm hoặc chiều mát để đạt hiệu quả tối ưu.
Bệnh vàng lá
Các bệnh trên cây mai vàng bị vàng lá là hiện tượng phổ biến trong quá trình sinh trưởng, có thể xảy ra ở nhiều giai đoạn khác nhau. Nguyên nhân gây bệnh rất đa dạng, vì vậy cần xác định đúng nguyên nhân để áp dụng biện pháp xử lý phù hợp, giúp cây phục hồi và phát triển khỏe mạnh.
Do thiếu nước
Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết
Thiếu nước là một trong những nguyên nhân khiến cây mai vàng bị vàng lá. Khi không được tưới đủ, lá già sẽ rụng trước, cây dần héo. Nếu tình trạng thiếu nước kéo dài, toàn bộ lá có thể vàng và rụng. Dù đã bón phân, cây vẫn không hấp thụ được dinh dưỡng nếu không đủ nước.
Biện pháp phòng trừ
Tưới nước hợp lý: Tưới đều đặn, đặc biệt trong mùa khô để đảm bảo cây luôn đủ ẩm.
Bổ sung phân hữu cơ: Dùng phân trùn quế định kỳ giúp giữ ẩm hiệu quả. Loại phân này có khả năng ngậm nước gấp 9 lần thể tích, vừa cung cấp dinh dưỡng vừa giảm công chăm sóc mà không lo ngập úng.
Do dư thừa nước
Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết
Các bệnh trên cây mai vàng bị vàng lá do dư nước là tình trạng phổ biến khi rễ bị úng, khiến cây không hấp thụ được dinh dưỡng. Lá cây bắt đầu chuyển vàng, nếu không xử lý kịp thời, rễ thối và cây có thể chết. Hiện tượng này thường gặp vào mùa mưa hoặc khi tưới quá nhiều nước.
Biện pháp phòng trừ
Cải thiện hệ thống thoát nước:
- Với cây trồng đất: Lên liếp cao, tạo rãnh thoát nước hiệu quả.
- Với cây trồng chậu: Kê chậu lên cao để nước dễ thoát, hạn chế ứ đọng.
Điều chỉnh chế độ tưới: Tưới nước vừa đủ, tránh tưới khi đất còn ẩm để cây mai vàng không bị vàng lá do úng.
Do thiếu chất dinh dưỡng
Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết
Cây mai vàng bị vàng lá do thiếu hụt dinh dưỡng là tình trạng thường gặp, nhất là khi cây không được bón phân đầy đủ. Lá già ở dưới vàng và rụng sớm, lá non chuyển xanh nhạt nhưng không có dấu hiệu sâu bệnh. Đặc biệt, mai trồng chậu dễ thiếu vi lượng, khiến lá nhỏ, vàng và chồi phát triển yếu.
Biện pháp phòng trừ
Bổ sung dinh dưỡng hợp lý:
- Dùng phân hữu cơ, phân bón lá với nồng độ thấp để cây phục hồi từ từ.
- Ưu tiên phân trùn quế SFARM, dịch trùn quế, đạm cá (Fish Emulsion) giúp cây hấp thụ nhanh và an toàn.
Bổ sung vi lượng: Đặc biệt cho mai trồng chậu, bổ sung phân trùn quế giúp hệ rễ khỏe, tăng sức đề kháng và hạn chế sâu bệnh.
Do ngộ độc phân thuốc
Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết
Cây mai vàng bị vàng lá do ngộ độc phân thuốc thường xảy ra sau Tết, khi người trồng lạm dụng thuốc kích thích ra hoa hoặc phân bón hóa học. Dư lượng phân thuốc tồn đọng khiến rễ bị ảnh hưởng, lá chuyển vàng và cây sinh trưởng kém.
Biện pháp phòng trừ
- Xử lý ngộ độc: Tưới ngập nước chậu, xả trôi 1-2 lần để hòa tan và rửa bớt lượng phân dư thừa.
- Phục hồi cây: Xới tơi đất quanh gốc, bón phân trùn quế SFARM giúp cây ổn định, kích thích rễ phát triển tự nhiên và khỏe mạnh.
Các loại nấm bệnh trên cây mai vàng
Khi trồng mai, bà con thường gặp phải nhiều loại nấm gây hại, làm ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của cây. Những loại nấm này có thể xuất hiện trên thân, lá hoặc rễ, gây mất thẩm mỹ và làm suy yếu cây mai. Dưới đây là các bệnh trên cây mai vàng do nấm bệnh gây ra, cùng với nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và biện pháp xử lý hiệu quả.
Cây mai bị nấm trắng (đốm đồng tiền/địa y)
Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết
Bệnh nấm trắng (đốm đồng tiền/địa y) trên cây mai vàng do rêu và nấm phát triển trên thân cây, nhất là những cây lâu năm có lớp vỏ đã chết. Bệnh khởi phát từ phần thân sát gốc rồi lan dần lên các nhánh, đặc biệt phổ biến ở cây có tán lá rậm và môi trường ẩm thấp. Vết bệnh ban đầu nhỏ (2–3 mm), sau lan rộng (3–5 cm), màu xám trắng hoặc xám xanh, liên kết thành mảng lớn, khiến vỏ cây dày, xốp như lớp nhung.
Biện pháp phòng trừ
Phòng bệnh:
- Trồng mai nơi thoáng mát, tránh ngập úng trong mùa mưa.
- Cắt tỉa cành hợp lý để ánh sáng chiếu vào gốc cây.
- Phun thuốc gốc đồng (Bordeaux, CoC 85, Funguran) định kỳ 2–3 lần/năm.
Trị bệnh: Nếu cây đã nhiễm bệnh, quét thuốc Norshield 86.2 WG (3 g/lít nước) liên tiếp 3–5 đợt, cách nhau 7–10 ngày.
Cây mai bị nấm hồng
Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết
- Bệnh nấm hồng trên cây mai vàng do nấm Corticium salmonicolor gây ra, thường xuất hiện ở cây có tán lá rậm, đất ẩm hoặc do bón phân không cân đối. Bệnh phát triển mạnh vào mùa nắng và đầu mùa mưa, tấn công chủ yếu cành nhỏ (cỡ chân nhang đến cỡ đũa ăn).
- Dấu hiệu ban đầu là các đốm nhỏ màu hồng xuất hiện trên cành. Sau đó, đốm lan rộng thành mảng lớn khiến cành khô héo, mất nhựa. Khi vết bệnh bao kín cành, lá phía trên đổi màu vàng, xanh loang lổ rồi rụng. Cành bệnh giòn, dễ gãy, ảnh hưởng đến sức sống và khả năng ra hoa.
Biện pháp phòng trừ
Phòng bệnh:
- Thường xuyên kiểm tra vườn, nhất là vào mùa khô.
- Cắt tỉa cành cho thông thoáng, tránh ẩm ướt kéo dài.
- Bón phân cân đối, không lạm dụng phân đạm.
Trị bệnh:
- Cắt bỏ cành bệnh, cắt sâu vào trong khoảng vài phân để loại bỏ mầm bệnh.
- Thu gom, tiêu hủy cành bị bệnh, tránh lây lan.
- Phun thuốc sinh học: Pha 33 ml Fungicide với 35–40 lít nước phun đều thân, cành, lá. Có thể thay thế bằng Trichotec.
- Phun định kỳ 7–10 ngày/lần đến khi cây phục hồi.
Bệnh mốc cam
Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết
Bệnh mốc cam trên cây mai vàng do nấm Coniothyrium fuckelli thuộc lớp Ascomycetes gây ra. Bệnh chủ yếu tấn công cành và lá non, phát triển mạnh khi nhiệt độ từ 25–30°C và độ ẩm cao, thường gây hại nặng vào đầu và giữa mùa mưa.
Dấu hiệu ban đầu là những đốm màu hồng (gần giống màu đỏ đồng) xuất hiện trên cành. Vết bệnh lan rộng, bao quanh đoạn cành, sau đó lan lên phía trên và dưới. Khi vết bệnh bao kín cành, lá phía trên bị vàng, xanh loang lổ, rụng dần. Cành bệnh khô nứt, giòn, dễ gãy, nếu không xử lý kịp thời có thể khiến cành chết.
Biện pháp phòng trừ
Phòng bệnh:
- Định kỳ tỉa cành cho cây thông thoáng, hạn chế độ ẩm cao.
- Cắt bỏ cành gãy, cành bệnh và tiêu hủy đúng cách.
Trị bệnh:
- Sau khi tỉa, phun thuốc phòng trừ như Daconil, Zineb, CoC 85.
- Phun đều trên cành, lá, đặc biệt là vùng cành bị bệnh.
- Lặp lại 7–10 ngày/lần cho đến khi bệnh được kiểm soát.
Một số loài sâu hại trên cây mai
Nhện đỏ
Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết
Nhện đỏ là loài sâu hại phổ biến trên cây mai vàng, khó phát hiện do kích thước rất nhỏ (0.3–0.4 mm). Chúng gây hại bằng cách cạo lớp biểu bì và chích hút dịch lá, khiến lá non xoăn, gân lá nổi rõ, bề mặt lá có màu vàng bạc rồi rụng. Nếu không kiểm soát kịp thời, cây mai bị nhện đỏ tấn công sẽ còi cọc, sinh trưởng kém.
Biện pháp phòng trừ
Phòng bệnh:
- Tỉa cành thường xuyên, tạo độ thông thoáng, tránh trồng chậu sát nhau.
- Vào mùa nắng, tăng cường tưới nước để duy trì độ ẩm.
- Bón phân cân đối giúp cây ra đọt non đồng loạt, hạn chế nhện đỏ phát sinh.
Trị bệnh:
- Khi cây ra đọt non, phun thuốc trừ nhện như Pesieu, Ortus 5SC, kết hợp với dầu khoáng để tăng hiệu quả.
- Phun đều 2 mặt lá, tập trung vào mặt dưới – nơi nhện đỏ thường ẩn nấp.
- Lặp lại 7–10 ngày/lần cho đến khi nhện được kiểm soát.
Bọ trĩ
Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết
Bọ trĩ (bù lạch) là loài sâu hại phổ biến trên cây mai vàng. Chúng có kích thước nhỏ (1–2 mm), trưởng thành màu vàng đậm hoặc nâu đen, ấu trùng màu trắng vàng. Bọ trĩ chích hút dinh dưỡng trên lá non, làm lá biến màu, cong queo, đọt non sần sùi và cứng. Khi bị hại nặng, lá vàng và rụng sớm khiến cây mai bị suy yếu, chậm phát triển.
Biện pháp phòng trừ
Phòng bệnh:
- Thường xuyên kiểm tra cây, nhất là vào giai đoạn ra đọt non.
- Phun mạnh nước lên tán cây để rửa trôi bọ trĩ.
Trị bệnh:
- Khi mật độ bọ trĩ cao, sử dụng dầu khoáng SK EnSpray 99 hoặc thuốc trừ bọ trĩ Yamida.
- Phun kỹ mặt dưới lá – nơi bọ trĩ thường trú ẩn.
- Luân phiên các loại thuốc để tránh tình trạng kháng thuốc.
Rệp sáp
Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết
Rệp sáp là loài côn trùng gây hại phổ biến khiến cây mai bị vàng lá. Chúng hút nhựa cây, làm đọt non xoăn lại, lá vàng và cây sinh trưởng kém. Khi cây mai bị vàng lá do rệp sáp, thường xuất hiện thêm kiến và nấm bồ hóng đen bám trên lá và cành, cản trở quá trình quang hợp.
Biện pháp phòng trừ
Phòng bệnh:
- Thường xuyên kiểm tra cây, nhất là giai đoạn ra đọt non để phát hiện sớm tình trạng cây mai bị vàng lá.
- Cắt tỉa cành lá rậm rạp để vườn thông thoáng, hạn chế môi trường sống của rệp.
Trị bệnh:
- Dùng tay bắt và tiêu diệt rệp khi số lượng ít, giúp hạn chế cây mai bị vàng lá lan rộng.
- Khi mật độ cao, phun thuốc trừ rệp sáp như Confidor, Movento.
- Phun kỹ cả mặt trên và dưới lá, đặc biệt các chồi non – nơi rệp thường trú ẩn, giúp cây mai bị vàng lá phục hồi nhanh hơn.
Sâu ăn lá
Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết
Sâu non gây hại bằng cách ăn lá, để lại các vết khuyết nhỏ. Khi trưởng thành, chúng tạo tơ kết dính lá non thành búi và tiếp tục cắn phá bên trong. Trường hợp nặng, lá bị ăn gần hết, chỉ còn lại phần gân chính gần cuống.
Biện pháp phòng trừ
- Thường xuyên kiểm tra cây, phát hiện sớm tổ sâu để bắt và tiêu diệt thủ công bằng tay.
- Khi sâu xuất hiện nhiều, sử dụng thuốc trừ sâu sinh học như Tasieu, Reasgant hoặc các loại thuốc gốc cúc tổng hợp (Vibam, Sec Saigon, Sumi-Alpha) để kiểm soát hiệu quả.
Các bệnh trên cây mai vàng có thể làm giảm sự sinh trưởng, mất thẩm mỹ và ảnh hưởng đến khả năng ra hoa. Để hạn chế sâu bệnh, người trồng nên chú ý chăm sóc đúng kỹ thuật, duy trì độ thông thoáng cho cây, tưới nước hợp lý và áp dụng các biện pháp phòng trừ phù hợp khi cần. Cây khỏe mạnh sẽ ít bị sâu bệnh tấn công, giúp mai vàng phát triển ổn định và ra hoa đẹp.
Việc nhận biết sớm các bệnh trên cây mai vàng và áp dụng biện pháp phòng trừ phù hợp sẽ giúp cây phát triển khỏe mạnh, ra hoa đều và đẹp. Đừng quên theo dõi SFARM Blog để cập nhật thêm nhiều mẹo chăm sóc cây trồng hiệu quả khác!
Xem thêm:
- Cách chăm mai vàng sau Tết 2025 đúng kỹ thuật, ra hoa nhiều cho năm sau.
- Tại sao phân trùn quế thích hợp cho cây mai?
- Kỹ thuật trồng và chăm sóc mai con lớn nhanh, phát triển tốt.
- Cách chăm sóc và bón phân NPK cho cây mai.
SFARM – Đặng Gia Trang vinh hạnh là nhà cung cấp đáng tin cậy của các sản phẩm vật tư nông nghiệp theo hướng hữu cơ, sinh học của 1500 đại lý, cửa hàng trên toàn quốc. Mời quý khách liên hệ thông tin sau để đội ngũ SFARM có thể nhanh chóng hỗ trợ:
– Website: https://sfarm.vn/
– Hotline: 0902652099
– Zalo: CSKH SFARM – 0902652099
