Đất trồng sầu riêng là yếu tố then chốt quyết định đến sự sinh trưởng, khả năng ra hoa, đậu trái và chất lượng trái thu hoạch. Tuy nhiên, không phải người trồng nào cũng biết cách lựa chọn và cải tạo đất phù hợp. Trong bài viết này, SFARM sẽ chia sẻ chi tiết nguyên tắc chọn đất, cách chuẩn bị và cải tạo đất kết hợp với các sản phẩm hữu cơ như phân trùn quế, phân gà, giúp vườn sầu riêng phát triển khỏe, hạn chế nấm bệnh và cho năng suất ổn định lâu dài.
1. Yêu cầu về đất trồng sầu riêng
Để canh tác hiệu quả, bà con cần nắm rõ những tiêu chuẩn cơ bản của đất trồng sầu riêng. Đây là nền tảng giúp cây phát triển khỏe và đạt năng suất ổn định.
1.1. Đặc điểm lý tưởng của đất trồng
Cây sầu riêng sinh trưởng mạnh trong điều kiện đất có tầng canh tác sâu, giàu dinh dưỡng và thoát nước tốt. Đất lý tưởng cần có độ pH dao động từ 5,5 – 6,5. Đây là khoảng pH giúp rễ hấp thu dinh dưỡng hiệu quả, giảm nguy cơ ngộ độc phèn hay mặn.
Cấu trúc đất nên tơi xốp, chứa nhiều mùn hữu cơ để giữ ẩm và tạo điều kiện cho vi sinh vật phát triển. Đồng thời, khả năng thoát nước phải tốt để tránh tình trạng ngập úng gây thối rễ, đặc biệt trong mùa mưa.
1.2. Tầm quan trọng của đất trong việc quyết định năng suất và chất lượng quả
Đất trồng sầu riêng quyết định trực tiếp đến sự phát triển của bộ rễ. Khi đất giàu dinh dưỡng và thoát nước tốt, cây dễ dàng sinh trưởng, tạo tán, ra hoa và đậu quả ổn định. Ngược lại, đất nghèo dinh dưỡng, bị chua hoặc kiềm quá mức sẽ làm giảm năng suất, quả nhỏ và chất lượng cơm không ngon.
Do đặc tính chịu hạn, chịu mặn kém, sầu riêng chỉ cho năng suất cao khi đất được xử lý tốt và phù hợp ngay từ giai đoạn đầu.
2. Các loại đất phù hợp cho cây sầu riêng
Việc lựa chọn đúng loại đất trồng sầu riêng quyết định đến khả năng thích nghi và sinh trưởng của cây. Mỗi loại đất đều có ưu và nhược điểm cần lưu ý.
2.1. Đất thịt
Đất thịt được xem là lựa chọn an toàn cho cây sầu riêng nhờ có độ ẩm và độ phì khá cao. Loại đất này tơi xốp, giữ nước vừa phải, đồng thời dễ cải tạo bằng phân hữu cơ. Khi trồng trên đất thịt, cần đảm bảo hệ thống thoát nước để tránh ngập úng trong mùa mưa.
2.2. Đất phù sa
Đất phù sa màu mỡ, giàu chất hữu cơ và khoáng chất, thích hợp cho sầu riêng phát triển nhanh. Khả năng giữ nước của đất phù sa tốt, tuy nhiên cần quản lý lượng nước tưới hợp lý để không gây úng rễ. Khi trồng sầu riêng trên đất phù sa, bà con nên kết hợp với việc đắp mô hoặc đào rãnh để nâng cao hiệu quả thoát nước.
2.3. Đất đỏ bazan
Đất đỏ bazan giàu khoáng chất, đặc biệt là kali, rất phù hợp với sầu riêng. Đây là loại đất có cấu trúc tốt, giữ ẩm nhưng thoát nước nhanh, hạn chế hiện tượng úng rễ. Sầu riêng trồng trên đất đỏ bazan thường cho năng suất cao, trái to và cơm có màu vàng đậm, chất lượng ngon.
2.4. Đất xám
Đất xám có khả năng thoát nước nhanh nhưng nghèo dinh dưỡng. Khi sử dụng đất này để trồng sầu riêng, bà con cần bón bổ sung nhiều phân hữu cơ, phân trùn quế và phân khoáng để cải thiện độ phì nhiêu. Ngoài ra, cần phủ gốc giữ ẩm để hạn chế đất khô hạn.
2.5. Đất cát, đất phèn và đất đồi
- Đất cát: Tơi xốp, thoát nước tốt nhưng giữ dinh dưỡng kém. Cây trồng dễ thiếu chất và khô hạn, cần bón nhiều phân hữu cơ.
- Đất phèn: Chứa nhiều ion độc, pH thấp. Nếu chưa được xử lý bằng vôi và cải tạo hữu cơ, sầu riêng khó phát triển.
- Đất đồi: Có độ dốc lớn, dễ xói mòn. Khi trồng cần làm bậc thang, trồng xen cây chắn gió và giữ ẩm để bảo vệ bộ rễ.
3. Chuẩn bị đất trồng sầu riêng
Khâu chuẩn bị đất trồng sầu riêng có vai trò quan trọng trong việc phòng bệnh và tăng độ phì nhiêu. Đây là bước tiền đề giúp cây con bén rễ và phát triển nhanh.
3.1. Cải tạo đất
Trước khi trồng, đất cần được xử lý bằng vôi để khử chua, nâng pH và tiêu diệt mầm bệnh. Bón thêm phân trùn quế và phân chuồng hoai mục để bổ sung dinh dưỡng, cải thiện cấu trúc đất. Việc bón phân hữu cơ còn giúp hệ vi sinh vật phát triển, tăng độ phì nhiêu lâu dài.
3.2. Kiểm tra và điều chỉnh độ pH, độ thoát nước
Bà con cần thường xuyên kiểm tra độ pH của đất. Nếu đất chua, bón thêm vôi; nếu đất kiềm, có thể sử dụng phân hữu cơ hoặc phân xanh để cân bằng. Đối với vùng mưa nhiều, cần đào rãnh thoát nước hoặc đắp mô để hạn chế ngập úng.
3.3. Làm đất trước khi trồng
Trước khi trồng, cần đào hố kích thước 60x60x60 cm hoặc lớn hơn tùy cây giống. Đối với vùng trũng, cần lên líp cao hoặc đắp mô để tránh úng. Hố trồng nên được bón lót bằng phân hữu cơ, vôi và phân bón NPK để cung cấp dinh dưỡng ban đầu. Đồng thời, có thể xử lý đất bằng các biện pháp sinh học nhằm hạn chế tuyến trùng và nấm bệnh.
4. Kỹ thuật trồng sầu riêng
Ngoài chất lượng giống, kỹ thuật trồng đúng chuẩn còn phải kết hợp với đất trồng sầu riêng phù hợp. Điều này đảm bảo cây khỏe mạnh và cho trái đều đặn.
4.1. Chọn giống và chuẩn bị cây giống
Cây giống sầu riêng phải có nguồn gốc rõ ràng, xuất xứ từ cơ sở uy tín để đảm bảo chất lượng. Vết ghép cần liền lạc, tiếp hợp tốt và cây phải sạch sâu bệnh. Thân khỏe, rễ không bị tổn thương là điều kiện quan trọng giúp cây bén rễ nhanh. Ngoài ra, cây giống đạt chuẩn thường có ít nhất ba cành cấp 1 phát triển đều. Bà con nên chọn những cây có bộ lá xanh khỏe, không biến dạng hay vàng úa.
4.2. Thời điểm trồng và mật độ cây
Thời điểm trồng thích hợp nhất là đầu mùa mưa để tận dụng lượng nước tự nhiên, giảm chi phí tưới tiêu. Khi trồng đúng vụ, cây con có điều kiện phát triển mạnh, hạn chế tình trạng chết cây. Đây là kinh nghiệm quan trọng trong canh tác sầu riêng.
Mật độ trồng phổ biến từ 8–12 m tùy vào loại đất và quy mô canh tác. Với diện tích lớn, nhiều vườn áp dụng khoảng cách 10 x 10 m để cây phát triển đồng đều. Sự thông thoáng giúp vườn sầu riêng ít sâu bệnh và dễ chăm sóc hơn.
4.3. Chiều sâu hố trồng và khoảng cách trồng
Hố trồng tiêu chuẩn thường có kích thước khoảng 60 x 60 x 60 cm. Khi đặt cây xuống hố, bà con cần để cổ rễ ngang mặt đất hoặc cao hơn tối đa 5 cm. Cách này giúp cây tránh tình trạng ngập úng trong mùa mưa.
Sau khi đặt cây giống, đất cần được ém chặt quanh gốc để cố định cây. Phủ thêm rơm hoặc cỏ khô giúp giữ ẩm và bảo vệ rễ non. Bước này rất quan trọng để cây nhanh chóng thích nghi với đất trồng mới.
4.4. Trồng xen canh và cách bố trí vườn sầu riêng
Trong giai đoạn cây chưa khép tán, bà con có thể trồng xen các loại cây họ đậu, ngô hoặc cây dược liệu. Xen canh giúp tăng độ phì cho đất, tận dụng không gian trống và giảm cỏ dại. Đây cũng là cách nâng cao hiệu quả kinh tế cho nông hộ.
Khi bố trí vườn, cần đào rãnh thoát nước và trồng cây chắn gió để bảo vệ sầu riêng. Khoảng cách giữa các cây phải hợp lý để tạo điều kiện phát triển đồng đều.
5. Chăm sóc đất sau khi trồng
Việc chăm sóc đất trồng sầu riêng đúng cách sẽ duy trì độ phì nhiêu và cân bằng ẩm. Đây là yếu tố giúp cây ra hoa, kết trái thuận lợi.
5.1. Bón phân hữu cơ, phân gà, phân trùn quế
Sau khi trồng, bà con cần duy trì bón phân hữu cơ định kỳ để cải thiện độ phì nhiêu cho đất. Phân trùn quế được ưa chuộng vì giúp bổ sung vi sinh vật có lợi và cải thiện cấu trúc đất. Việc dùng phân hữu cơ còn giúp tăng độ tơi xốp, giữ ẩm tốt hơn.
Ngoài phân trùn quế, phân gà ủ hoai cũng có thể sử dụng để bổ sung dinh dưỡng. Tuy nhiên, cần phối hợp bón thêm vôi để hạn chế tình trạng chua đất. Bón đúng cách sẽ giúp cây sầu riêng phát triển bền vững và cho năng suất cao.
5.2. Tưới nước, giữ ẩm cho đất
Trong 45 ngày đầu sau khi trồng, cây sầu riêng cần nhiều nước để bén rễ và phục hồi. Việc tưới nước cần đều đặn, tránh để ngập úng làm hỏng rễ non. Đây là giai đoạn nhạy cảm nên cần chăm sóc kỹ lưỡng.
Để giữ ẩm, bà con có thể phủ rơm rạ hoặc cỏ khô quanh gốc cây. Cách làm này vừa giữ đất ẩm, vừa hạn chế cỏ dại phát triển. Đồng thời, nó còn giúp giảm nguy cơ mầm bệnh tấn công từ đất.
5.3. Điều tiết đất trong giai đoạn cây ra hoa và kết trái
Khi bước vào giai đoạn ra hoa, cây cần được điều tiết nước ở mức vừa phải. Người trồng thường xiết nước nhằm kích thích ra hoa đồng loạt và tăng tỷ lệ đậu trái. Đây là biện pháp quan trọng để có vụ mùa hiệu quả. Sau khi hoa đã hình thành, cần chú trọng bón phân để nuôi quả. Việc tăng cường kali sẽ giúp trái phát triển tốt, cơm sầu riêng ngọt và đậm màu hơn.
6. Các vấn đề thường gặp với đất trồng sầu riêng
Trong quá trình canh tác, đất trồng sầu riêng dễ phát sinh nhiều vấn đề như úng nước hay đất chua. Nhận biết sớm sẽ giúp người trồng có biện pháp xử lý kịp thời.
6.1. Nguyên nhân sầu riêng bị thối
Một trong những nguyên nhân chính gây thối gốc là đất bị ngập úng trong thời gian dài. Tình trạng này tạo điều kiện thuận lợi cho nấm bệnh phát triển mạnh. Cây suy yếu sẽ nhanh chóng bị tấn công và hư hại. Ngoài ra, đất nghèo dinh dưỡng cũng khiến cây mất sức đề kháng.
6.2. Đất quá chua hoặc kiềm, tác động tới cây
Nếu đất có độ chua cao, rễ cây khó hấp thu các dưỡng chất cần thiết. Hậu quả là cây chậm lớn, lá dễ vàng úa và năng suất giảm. Đây là vấn đề phổ biến trong nhiều vườn trồng sầu riêng. Ngược lại, đất quá kiềm cũng gây hạn chế hấp thu khoáng chất. Khi đó, quả thường nhỏ, chất lượng cơm kém và hương vị không đạt yêu cầu.
6.3. Biện pháp cải tạo và phòng ngừa
Để cải tạo đất chua, bà con có thể bón vôi nhằm nâng pH lên mức thích hợp. Việc bổ sung phân hữu cơ giúp cải thiện cấu trúc và cân bằng dinh dưỡng trong đất. Đây là giải pháp bền vững cho vườn sầu riêng lâu dài. Bên cạnh đó, nên đào rãnh thoát nước và đắp mô để giữ gốc khô ráo.
7. Câu hỏi thường gặp về đất trồng sầu riêng
7.1. Đất ở đâu phù hợp trồng sầu riêng?
Cây sầu riêng thích hợp với đất thịt, đất phù sa, đất đỏ bazan, đất xám có cải tạo. Miền Tây Nam Bộ và các tỉnh Tây Nguyên là nơi trồng nhiều nhờ khí hậu và đất phù hợp.
7.2. Tại sao sầu riêng lại thối?
Nguyên nhân chủ yếu là đất ngập úng, thoát nước kém. Khi đất bị ẩm ướt lâu ngày, nấm bệnh dễ phát triển, gây thối rễ và chết cây.
7.3. Miền Bắc tại sao không trồng được sầu riêng?
Sầu riêng là cây nhiệt đới, thích hợp khí hậu nóng ẩm với nhiệt độ 24 – 30°C. Miền Bắc có mùa đông lạnh dưới 22°C, khiến cây khó ra hoa và đậu quả. Nhiệt độ chênh lệch lớn và lạnh kéo dài làm sầu riêng sinh trưởng kém, gần như không cho trái.
7.4. 10.000 m² trồng được bao nhiêu cây sầu riêng?
Nếu trồng theo khoảng cách 10x10m, mật độ khoảng 100 cây/ha. Với diện tích 10.000 m², bà con có thể trồng từ 83–100 cây, tùy điều kiện đất và cách bố trí vườn.
Đất trồng sầu riêng đóng vai trò quyết định đến sức khỏe cây, năng suất và chất lượng trái. Vì vậy, việc chuẩn bị và cải tạo đất đúng kỹ thuật là yếu tố không thể thiếu. Qua những chia sẻ từ SFARM Blog, hy vọng bạn đã nắm rõ các nguyên tắc chọn đất, cải tạo cũng như ứng dụng chế phẩm hữu cơ SFARM để đạt hiệu quả canh tác tối ưu.
Xem thêm:
- Hướng dẫn cách bón phân trùn quế đúng và hiệu quả
- Phân hữu cơ dùng để bón lót hay bón thúc cho cây trồng?
- Lá cây sầu riêng: Đặc điểm, chức năng, cách chăm sóc lá tốt
- Thế nào là môi trường tốt nhất cho sinh vật đất phát triển?
- Cách bón phân NPK đúng kỹ thuật, hiệu quả, năng suất cho cây xanh mướt
SFARM – Đặng Gia Trang vinh hạnh là nhà cung cấp tin cậy các sản phẩm vật tư nông nghiệp theo hướng hữu cơ, sinh học của 1500 đại lý, cửa hàng trên toàn quốc. Mời quý khách liên hệ thông tin sau để đội ngũ SFARM có thể nhanh chóng hỗ trợ:
– Website: https://sfarm.vn/
– Hotline: 0902652099
– Zalo: CSKH SFARM – 0902652099
