Phân chuồng là một loại phân bón hữu cơ rất quen thuộc và phổ biến trong nông nghiệp. Phân chuồng có nhiều công dụng như cung cấp chất dinh dưỡng, chất mùn hữu cơ, kích thích hệ vi sinh vật hữu ích và tăng khả năng chống chịu sâu bệnh cho cây trồng. Tuy nhiên, để sử dụng phân chuồng hiệu quả và an toàn, bạn cần phải ủ phân chuồng cho hoai mục và không mùi. Một trong những cách ủ phân chuồng hiện nay được nhiều người áp dụng là ủ phân chuồng với trichoderma. Trichoderma là một loại nấm có khả năng phân hủy các tế bào nấm khác, giúp tăng quá trình hoai mục của phân chuồng, cũng như ức chế và tiêu diệt các vi sinh vật gây bệnh trong phân. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn cách ủ phân chuồng đạt tiêu chuẩn với nấm trichoderma một cách đơn giản và hiệu quả.
Tại sao nên ủ phân chuồng với Trichoderma?
Trichoderma là một loại nấm đối kháng có khả năng phân hủy các tế bào nấm khác. Trichoderma được ứng dụng rộng rãi trong nông nghiệp vì có nhiều lợi ích cho cây trồng và đất như:
Tăng cường hệ vi sinh vật có ích trong đất và có lợi cho cây, ức chế và cô lập các vi sinh vật gây hại.Phân rã nhanh xác bã động thực vật – tạo đất tơi xốp – tăng cường hàm lượng chất hữu cơ trong đất – cung cấp chất dinh dưỡng cho cây – làm phát triển bộ rễ.
Phòng ngừa tình trạng xì mủ, vàng lá, thối rễ, chết chậm trên các cây trồng ăn trái.
Ngăn ngừa hiện tượng chạy dây, thối rễ, lỡ cổ rễ, thối thân trên rau màu.
Sản sinh hoocmôn thực vật, giúp cây tăng trưởng tốt, khoẻ mạnh.
Làm thay đổi lý tính của đất, tạo mầu mỡ trù phú cho những vùng đất bị thoái hóa, chai lỳ.
Giúp tăng năng suất mùa màng và chống chịu stress.
Bài viết tham khảo: [ Nấm Trichoderma]: Thành phần, Tác dụng, Cách sử dụng hiệu quả
Chuẩn bị nguyên liệu, dụng cụ ủ phân chuồng bằng nấm Trichoderma
Để ủ phân chuồng với trichoderma, bạn cần chuẩn bị những nguyên liệu và dụng cụ sau:
- Phân chuồng: bạn có thể sử dụng phân của các loại gia súc như trâu, bò, lợn, gà, vịt… hoặc phân của các loài động vật khác. Bạn nên chọn phân đã khô và không có mùi hôi quá nặng.
- Chế phẩm sinh học chứa trichoderma: bạn có thể mua chế phẩm này ở các cửa hàng nông nghiệp hoặc tự làm theo các công thức trên mạng. Chế phẩm này có dạng bột hoặc viên và có màu xanh lá cây hoặc xám.
- Nước: bạn nên sử dụng nước sạch và không có chất ô nhiễm. Nước có vai trò quan trọng trong quá trình ủ phân chuồng vì nó giúp duy trì độ ẩm và kích hoạt sự sống của trichoderma.
- Bao nilon hoặc túi rác: bạn sẽ dùng bao nilon hoặc túi rác để đựng phân chuồng sau khi ủ. Bạn nên chọn bao nilon hoặc túi rác có kích thước vừa phải để dễ dàng xử lý và vận chuyển.
- Xẻng, xô, găng tay: bạn sẽ dùng xẻng để xúc phân chuồng vào xô, găng tay để bảo vệ tay khi tiếp xúc với phân chuồng và chế phẩm sinh học.
Bài viết tham khảo: Cách sử dụng nấm trichoderma cho hiệu quả cao nhất
Quy trình ủ phân chuồng với trichoderma
Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ nguyên liệu và dụng cụ, bạn có thể thực hiện quy trình ủ phân chuồng với trichoderma như sau:
Bước 1: Pha dung dịch chế phẩm sinh học
Bạn lấy một thùng nhựa lớn (khoảng 200 lít) và đổ vào đó khoảng 150 lít nước sạch. Sau đó bạn cho vào thùng khoảng 1 kg rỉ mật đường và khuấy đều. Tiếp theo bạn cho vào thùng khoảng 1 kg chế phẩm sinh học nấm Trichoderma và khuấy đều. Bạn để dung dịch này trong khoảng 24 giờ để cho nấm Trichoderma sinh sôi.
Bước 2: Xếp phân chuồng thành đống
Bạn lấy phân chuồng ra xếp thành các đống cao khoảng 1 mét và rộng khoảng 2 mét. Bạn cần xếp phân chuồng sao cho không quá dày hoặc quá mỏng để tránh tình trạng thiếu oxy hoặc quá nóng. Bạn cũng cần xếp phân chuồng sao cho không tiếp xúc với đất để tránh bị lây nhiễm các vi sinh vật từ đất.
Bước 3: Tưới dung dịch chế phẩm sinh học lên phân chuồng
Bạn lấy dung dịch chế phẩm sinh học đã pha ở bước 1 và tưới lên các đống phân chuồng. Bạn cần tưới sao cho dung dịch thấm đều vào từng lớp phân chuồng. Bạn có thể dùng bình xịt hoặc xô để tưới dung dịch. Mỗi đống phân chuồng khoảng 2 tấn bạn cần tưới khoảng 20 lít dung dịch.
Bước 4: Che phủ các đống phân chuồng
Sau khi đã tưới dung dịch xong, bạn che phủ các đống phân chuồng bằng nilon hoặc rơm rạ để giữ ẩm và duy trì nhiệt độ cho quá trình ủ. Bạn cần che kín các mép của nilon hoặc rơm rạ để không để khí thoát ra.
Bước 5: Quan sát phân chuồng trong quá trình ủ
Bạn cần quan sát thường xuyên các đống phân chuồng trong quá trình ủ để kiểm tra mùi, màu, nhiệt độ và độ ẩm của phân chuồng. Nếu thấy có mùi hôi hay quá khô hay quá ẩm bạn cần điều chỉnh lại bằng cách tưới thêm nước hoặc thêm phân chuồng tươi. Bạn cũng cần quay lại các đống phân chuồng 2-3 lần trong suốt quá trình ủ để đảm bảo quá trình phân hủy đều và nhanh chóng
Thời gian ủ phân chuồng bằng nấm Trichoderma khoảng từ 25-35 ngày, tùy thuộc vào loại phân chuồng, chế phẩm sinh học và điều kiện thời tiết. Bạn có thể kiểm tra xem phân chuồng đã ủ xong hay chưa bằng cách nhìn vào màu sắc, mùi và kết cấu của phân chuồng. Phân chuồng đã ủ xong sẽ có màu đen, không mùi hôi, mềm và dễ vỡ.
Lưu ý khi ủ phân chuồng với trichoderma
Ủ phân chuồng với trichoderma là một phương pháp hiệu quả để tạo ra loại phân bón hữu cơ có chất lượng cao. Tuy nhiên, để quá trình ủ diễn ra tốt và đạt kết quả mong muốn, bạn cần lưu ý một số điều sau đây:
- Chọn loại phân chuồng và trichoderma phù hợp: Bạn nên chọn loại phân chuồng có nguồn gốc từ gia súc hoặc gia cầm, không nên dùng phân của thú rừng hoặc thú săn. Bạn cũng nên chọn loại trichoderma có chất lượng tốt, được sản xuất bởi các đơn vị uy tín và có giấy chứng nhận. Bạn nên mua trichoderma ở dạng bột hoặc viên nén để dễ sử dụng và bảo quản.
- Chuẩn bị nguyên liệu và dụng cụ: Bạn cần chuẩn bị đủ lượng phân chuồng và trichoderma theo tỷ lệ khuyến cáo là 1 kg trichoderma cho 1 tấn phân chuồng. Bạn cũng cần chuẩn bị các dụng cụ như xẻng, cuốc, bình tưới, bạt che… và chọn nơi ủ phù hợp, có nền đất nện hoặc xi măng, khô ráo, thoáng mát và tránh ánh nắng trực tiếp.
- Bạn không nên sử dụng vôi khi bón phân chuồng vì vôi sẽ làm giảm hiệu quả của vi sinh vật trong phân. Bạn cũng không nên sử dụng chung phân chuồng với các loại thuốc BVTV khác vì chúng sẽ làm giảm số lượng vi sinh vật có ích. Bạn nên bón phân chuồng vào ruộng trước khi gieo hạt hoặc cây giống khoảng 7 – 10 ngày để cho vi sinh vật trong phân kích hoạt dinh dưỡng cho cây. Bạn không nên để phân chuồng tiếp xúc trực tiếp với rễ cây vì có thể gây cháy rễ. Bạn nên tuân thủ liều lượng khuyến cáo khi bón phân chuồng cho từng loại cây trồng
Bài viết tham khảo: Cách ủ rơm rạ, lá cây làm phân bón hữu cơ với trichoderma
Yêu cầu thành phẩm
Phân chuồng sau khi được ủ với trichoderma sẽ thu được thành phẩm như sau:
- Phân chuồng đã ủ phải có màu nâu sẫm hoặc đen, không còn hạt cỏ dại hay xác bã thực vật nguyên vẹn. Phân chuồng đã ủ phải có mùi thơm nhẹ của đất, không có mùi hôi thối.
- Phân chuồng đã ủ phải có độ ẩm từ 40 – 50%, bạn có thể kiểm tra bằng cách vắt một nắm phân trong tay, nếu thấy có ít nước rỉ ra là được. Phân chuồng đã ủ phải có nhiệt độ từ 40 – 50 độ C để diệt các hạt cỏ dại, kén nhộng côn trùng, nấm, vi khuẩn và tuyến trùng gây bệnh.
- Phân chuồng đã ủ phải có chứa nấm trichoderma sống và hoạt động tốt. Bạn có thể kiểm tra bằng cách nhìn vào mặt cắt của đống phân, nếu thấy có các sợi màu xanh lá cây hoặc trắng là dấu hiệu của nấm trichoderma. Nấm trichoderma sẽ giúp phân giải các chất hữu cơ, cân bằng dưỡng chất của phân chuồng và đối kháng với các loại nấm bệnh.
- Phân chuồng đã ủ phải có chứa các dưỡng chất thiết yếu cho cây trồng như nitơ, photpho, kali, lưu huỳnh… Bạn có thể kiểm tra bằng cách sử dụng các que thử hoặc máy đo dưỡng chất để xác định hàm lượng của các dưỡng chất trong phân chuồng. Phân chuồng đã ủ phải có chứa các vi sinh vật có lợi cho đất và cây trồng như vi khuẩn cố định nitơ, vi khuẩn giải phóng photpho, vi khuẩn sinh acid humic… Bạn có thể kiểm tra bằng cách sử dụng các công cụ sinh học như PCR hoặc DGGE để xác định số lượng và loại của các vi sinh vật trong phân chuồng.
