Kỹ thuật làm bông cho cây hồ tiêu là bước quan trọng giúp nhà nông chủ động trong việc chăm sóc cây tiêu thời điểm ra hoa, tăng tỷ lệ đậu trái và tối ưu năng suất. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu khiến hồ tiêu dễ bị rối loạn sinh trưởng, việc áp dụng kỹ thuật phù hợp là điều không thể bỏ qua. Trong bài viết dưới đây, SFARM sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết giúp bà con kiểm soát quá trình phân hóa mầm hoa, xử lý ra bông đồng loạt và đạt vụ mùa bội thu.
1. Tổng quan về kỹ thuật làm bông cho cây hồ tiêu
1.1. Vai trò của kỹ thuật làm bông đối với năng suất hồ tiêu
Kỹ thuật làm bông cho cây hồ tiêu là một trong những khâu then chốt quyết định năng suất và chất lượng của vườn hồ tiêu. Khi áp dụng đúng kỹ thuật, đúng thời điểm và theo đúng quy trình, cây hồ tiêu sẽ ra hoa đồng loạt, tỷ lệ đậu quả cao và hạn chế hiện tượng rụng hoa, rụng trái non. Điều này không chỉ giúp cây phát triển ổn định mà còn góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế bền vững cho bà con qua từng mùa vụ.
Ngoài ra, kỹ thuật làm bông cho cây hồ tiêu còn giúp điều hòa sinh trưởng, đảm bảo cây chuyển đổi tốt từ giai đoạn sinh trưởng (tăng trưởng lá, cành) sang giai đoạn sinh thực (phân hóa mầm hoa, ra hoa và kết trái). Việc thực hiện đúng kỹ thuật làm bông chính là nền tảng để có một vụ mùa hồ tiêu thành công.
1.2. Những yếu tố ảnh hưởng đến quá trình ra hoa, đậu trái
Quá trình ra hoa và đậu trái của cây hồ tiêu chịu sự chi phối của nhiều yếu tố, trong đó bao gồm:
- Tình trạng sinh trưởng và sức khỏe của cây: Cây hồ tiêu cần đủ tuổi sinh trưởng, có bộ rễ phát triển tốt và không bị sâu bệnh thì mới có thể phân hóa mầm hoa hiệu quả.
- Độ ẩm đất và chế độ nước tưới: Độ ẩm trong đất ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng hấp thụ dinh dưỡng và điều hòa sinh lý của cây. Giai đoạn trước khi phân hóa mầm hoa cần khô hạn nhẹ để kích thích cây phân hóa mầm; sau đó cần điều chỉnh nước tưới phù hợp để nuôi hoa và trái.
- Điều kiện thời tiết: Nhiệt độ, ánh sáng và độ ẩm không khí đều ảnh hưởng đến khả năng ra hoa và đậu trái. Thời tiết khô ráo, nắng nhẹ là điều kiện thuận lợi để cây ra hoa đồng loạt.
- Chế độ dinh dưỡng: Việc bón phân cân đối, đặc biệt là lân và kali, trong giai đoạn phân hóa mầm hoa và ra hoa có vai trò thúc đẩy sự phát triển hoa khỏe mạnh, tăng khả năng đậu trái và giảm tỷ lệ rụng hoa.
2. Giai đoạn chuẩn bị trước khi làm bông
Việc chuẩn bị kỹ lưỡng trước khi bước vào giai đoạn thực hiện kỹ thuật làm bông cho cây hồ tiêu là điều kiện tiên quyết giúp hồ tiêu phân hóa mầm hoa tốt, ra hoa đồng loạt và đậu quả đạt hiệu quả cao. Giai đoạn này bao gồm các bước quan trọng sau:
2.1. Vệ sinh vườn, phòng trừ sâu bệnh sau thu hoạch
Ngay sau khi kết thúc mùa thu hoạch, người trồng cần tiến hành tổng vệ sinh vườn để loại bỏ nguồn sâu bệnh tiềm ẩn:
- Rửa thân cây tiêu bằng các loại chế phẩm sinh học (ví dụ như nấm đối kháng Trichoderma) hoặc thuốc gốc đồng (như Copper Hydroxide) để làm sạch rong rêu, tiêu diệt nấm bệnh và mầm bệnh còn bám trên thân, trụ tiêu.
- Thu gom lá rụng, lá già và lá bệnh, đặc biệt những lá có dấu hiệu bệnh hại như thán thư, chết nhanh – sau đó đem đốt. Việc này không chỉ giúp giảm áp lực sâu bệnh mà còn tạo lớp tro tự nhiên, góp phần bổ sung kali cho đất – yếu tố cần thiết cho quá trình ra hoa và phát triển quả sau này.
2.2. Phân loại tình trạng cây tiêu: tiêu sung, tiêu suy, tiêu bình thường
Trước khi bước vào kỹ thuật làm bông cho cây hồ tiêu, cần đánh giá và phân loại chính xác tình trạng sinh trưởng của từng trụ tiêu trong vườn. Việc này giúp xác định biện pháp canh tác phù hợp cho từng loại cây:
- Tiêu sung (cây phát triển mạnh, tán lá xanh đậm, cành nhánh dày): cần xiết nước (hãm nước) lâu hơn để kìm hãm sinh trưởng, thúc đẩy phân hóa mầm hoa.
- Tiêu bình thường (cây khỏe mạnh, sinh trưởng ổn định): hãm nước ở mức trung bình.
- Tiêu suy (cây yếu, vàng lá, rụng đốt, còi cọc): không thực hiện hãm nước, thay vào đó cần phục hồi bằng biện pháp chăm sóc, tưới nước nhẹ và bổ sung dinh dưỡng để cây hồi phục trước khi bước vào chu kỳ mới.
2.3. Kỹ thuật hãm nước đúng cách để kích thích phân hóa mầm hoa
Hãm nước (hay còn gọi là xiết nước), là biện pháp kỹ thuật nhằm tạo điều kiện khô hạn nhẹ để tăng nồng độ acid abscisic (ABA) – một hormone thực vật có vai trò kích thích cây chuyển từ giai đoạn sinh trưởng sang giai đoạn sinh sản.
- Đối với cây tiêu sung và tiêu bình thường, thời gian hãm nước nên kéo dài từ 30 đến 45 ngày, tùy theo điều kiện thời tiết và độ ẩm đất.
- Trong thời gian này, ngừng hoàn toàn việc tưới nước, kể cả nước giếng, nước mưa nhân tạo.
- Cây tiêu chỉ nên được hãm nước khi đã đủ khỏe mạnh, bộ rễ phát triển tốt và có thể chịu đựng được giai đoạn khô hạn ngắn ngày.
Lưu ý: Giai đoạn hãm nước cần theo dõi chặt chẽ tình trạng cây. Nếu thấy lá bắt đầu rũ nhẹ (không phải héo vàng), đó là dấu hiệu cây phản ứng tốt và quá trình phân hóa mầm hoa đang diễn ra.
2.4. Cách phục hồi cây sau hãm nước hiệu quả
Kết thúc hãm nước đúng thời điểm là rất quan trọng để tránh làm cây kiệt sức. Việc phục hồi cần diễn ra theo từng bước, cụ thể:
- Tưới nước đẫm như mưa lớn, đảm bảo toàn bộ vùng rễ được làm ẩm đầy đủ. Không nên tưới quá mạnh nếu đất khô nứt – nên chia nhỏ lượng nước để đất thấm dần, tránh làm sốc rễ.
- Sau 5 – 7 ngày, khi cây bắt đầu phục hồi tươi lại, tiến hành phun phân bón lá kích thích ra hoa (nên chọn loại có hàm lượng Lân cao và bổ sung vi lượng như Bo, Kẽm).
- Tiếp theo đó, thực hiện bón gốc bằng các loại phân hữu cơ dạng nước, dạng viên hoặc phân chuồng hoai mục kết hợp nấm Trichoderma để nuôi dưỡng hoa và chuẩn bị cho giai đoạn đậu trái.
- Tuyệt đối không bón phân ngay sau khi tưới nước lần đầu vì rễ cây chưa kịp hồi phục, dễ gây sốc phân hoặc cháy rễ.
Việc phục hồi đúng cách sau hãm nước sẽ tạo nền tảng vững chắc cho cây tiêu ra hoa khỏe mạnh, hoa đều và đậu quả tốt.
3. Kỹ thuật phân hóa mầm hoa cho cây hồ tiêu
Giai đoạn phân hóa mầm hoa là bước chuyển quan trọng từ sinh trưởng sang sinh thực ở cây hồ tiêu. Việc thực hiện đúng kỹ thuật trong giai đoạn này sẽ quyết định chất lượng và số lượng hoa, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất cuối vụ.
3.1. Các bước ép nước và kích thích phân hóa mầm hoa tự nhiên
Sau khi hoàn thành các công đoạn vệ sinh vườn và phân loại cây theo tình trạng sinh trưởng, tiến hành quy trình ép nước để kích thích phân hóa mầm hoa:
- Ngừng tưới nước hoàn toàn trong vòng 30 – 45 ngày, tùy vào điều kiện thời tiết (độ ẩm không khí, lượng mưa) và độ sung của cây.
- Trong thời gian ép nước, theo dõi sát tình trạng cây. Cây sẽ có biểu hiện lá hơi rũ xuống nhưng vẫn còn xanh – đây là dấu hiệu tốt cho quá trình phân hóa.
- Sau khi kết thúc ép nước (khi thấy thời tiết chuyển khô hanh hoặc cây bắt đầu có dấu hiệu ngừng sinh trưởng), phun phân bón lá chứa hàm lượng Lân cao để thúc đẩy mầm hoa hình thành mạnh mẽ.
Việc kết hợp ép nước và bón phân đúng thời điểm giúp tăng hàm lượng hormone sinh sản (ABA và florigen) trong cây, từ đó kích thích các chồi sinh trưởng chuyển hóa thành mầm hoa.
3.2. Xử lý tình trạng mưa sớm, khó hãm nước
Trong trường hợp gặp mưa trái mùa hoặc thời tiết ẩm kéo dài, gây khó khăn cho việc hãm nước, cần có biện pháp xử lý linh hoạt để không làm gián đoạn quá trình phân hóa mầm hoa:
- Áp dụng cho cây tiêu sung: có thể sử dụng thuốc gốc đồng nhẹ (như Copper Oxychloride, Copper Hydroxide) hoặc chế phẩm hỗ trợ phân hóa mầm hoa sinh học để kích thích cây rụng bớt lá, tạo hiệu ứng “giả khô hạn”.
- Sau khi xử lý, chờ 7 – 14 ngày, khi cây bắt đầu có dấu hiệu phân hóa (xuất hiện mắt nách hoặc mầm hoa non), tiến hành phun phân bón lá có Lân và vi lượng để hỗ trợ mầm phát triển đồng đều.
Lưu ý: Phương pháp này không áp dụng cho cây tiêu suy hoặc tiêu bình thường vì cây yếu sẽ khó phục hồi khi bị ép sinh lý.
3.3. Sử dụng phân bón lá hỗ trợ phân hóa mầm hoa
Phân bón lá đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy mầm hoa phân hóa nhanh và mạnh sau giai đoạn hãm nước. Một số lưu ý kỹ thuật khi sử dụng:
- Loại phân nên dùng: Ưu tiên các dòng chứa hàm lượng Lân cao và bổ sung vi lượng Bo, Zn, giúp mầm hoa khỏe và tăng tỷ lệ đậu trái sau này.
- Thời điểm phun tốt nhất: khi bắt đầu xuất hiện “chân chim” – tức dấu hiệu của mầm hoa ở các nách lá.
- Kỹ thuật phun: Phun vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát, tránh phun vào thời điểm giữa trưa để hạn chế bốc hơi nhanh và cháy lá.
- Tần suất phun: Phun định kỳ 1 lần/7 – 10 ngày, kéo dài trong khoảng 2 – 3 tuần tùy tình trạng cây và điều kiện thời tiết.
4. Bón phân trong quá trình làm bông và nuôi trái
Việc bón phân đúng cách trong kỹ thuật làm bông cho cây hồ tiêu giúp cây hồ tiêu ra hoa – đậu quả tốt, đảm bảo sự phát triển bền vững cho cây trong các vụ tiếp theo. Giai đoạn này bao gồm cả bón lá và bón gốc với dinh dưỡng cân đối.
4.1. Xịt phân bón lá sau khi tiêu phân hóa mầm hoa
Sau khi đã kích mầm hoa thành công, cây cần được tiếp tục bổ sung dinh dưỡng qua lá để nuôi dưỡng mầm hoa và phục hồi sinh lý sau giai đoạn hãm nước:
- Sử dụng phân bón lá chứa Amino acid, kết hợp với các trung và vi lượng thiết yếu như Bo, Kẽm, Magie, Mangan…
- Phun theo chu kỳ 7 – 10 ngày/lần, duy trì 2 – 3 đợt phun để tăng cường khả năng phát triển của mầm hoa, giúp chồi mập, khỏe, ra hoa đều và bền.
- Phun vào sáng sớm hoặc chiều mát, tránh thời điểm nắng gắt để hạn chế cháy lá và tăng hiệu quả hấp thu.
4.2. Bón phân hữu cơ, vi lượng và đa lượng cân đối
Khi cây bắt đầu nhú cựa (mầm hoa bắt đầu nhú ra khỏi nách lá) – đây là giai đoạn quan trọng để cây chuẩn bị bước vào trổ hoa. Lúc này cần tiến hành bón gốc bằng phân hữu cơ kết hợp NPK và vi lượng:
- Loại phân bón: Ưu tiên sử dụng phân hữu cơ sinh học có chứa đầy đủ NPK + TE (vi lượng).
- Liều lượng: Từ 100 – 200g/trụ, tùy độ tuổi và sức cây.
- Cách bón: Rải đều quanh tán lá, cách gốc từ 40 – 60cm, tránh bón sát gốc để hạn chế tổn thương rễ.
- Sau 10 – 15 ngày, bổ sung thêm phân chuồng hoai mục đã ủ với nấm Trichoderma, giúp cung cấp chất hữu cơ, tăng độ mùn và cải thiện hệ vi sinh đất.
Sự kết hợp giữa phân hữu cơ, đa lượng và vi lượng sẽ giúp cây tiêu phát triển toàn diện, cân bằng dinh dưỡng và ổn định sinh lý trong suốt quá trình làm bông và mang trái.
4.3. Kỹ thuật bón phân dưỡng trái và chống rụng gié
Sau khi cây tiêu trổ hoa, cần thay đổi phương pháp chăm sóc để tập trung hỗ trợ quá trình thụ phấn – đậu trái và chống rụng hoa, rụng gié:
- Ngừng phun phân bón lá trong giai đoạn tiêu đang trổ hoa để tránh làm hỏng phấn hoặc cản trở quá trình thụ phấn tự nhiên.
- Duy trì độ ẩm đất ổn định, bằng cách tưới nhẹ quanh gốc, không để đất quá khô hoặc quá ẩm – điều này giúp hoa không bị rụng sớm, tạo điều kiện lý tưởng cho hạt phấn phát triển.
- Sau khi tiêu đậu trái, bắt đầu phun bổ sung Canxi + Bo, đây là tổ hợp dinh dưỡng quan trọng. Canxi giúp củng cố thành tế bào, chống rụng gié (cuống chùm hoa), Bo hỗ trợ cố định hạt phấn, tăng tỉ lệ đậu trái và phát triển bền trái non.
- Phun 1 – 2 lần, mỗi lần cách nhau khoảng 10 – 14 ngày, vào sáng sớm hoặc chiều mát.
5. Chăm sóc vườn tiêu khi ra hoa và đậu trái
Giai đoạn ra hoa và đậu trái là thời kỳ quan trọng, có ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng vụ tiêu. Việc chăm sóc đúng cách trong kỹ thuật làm bông cho hồ tiêu giúp tối ưu tỉ lệ đậu trái, hạn chế sâu bệnh và duy trì sinh trưởng cân bằng cho cây.
5.1. Tăng độ ẩm không khí để hỗ trợ thụ phấn tự nhiên
Cây hồ tiêu chủ yếu mang hoa lưỡng tính, thụ phấn nhờ yếu tố tự nhiên như gió và côn trùng. Trong điều kiện độ ẩm không khí cao, đầu nhụy của hoa sẽ căng nở tốt, giúp hạt phấn dễ bám và nảy mầm, từ đó nâng cao tỉ lệ đậu trái. Khi thời tiết khô hanh, độ ẩm không khí thấp dễ khiến đầu nhụy khô nhanh, làm giảm khả năng thụ phấn.
Biện pháp khắc phục: Tưới nhẹ quanh gốc hoặc phun sương dưới tán lá để tăng độ ẩm, đặc biệt trong thời gian cây trổ bông rộ. Thực hiện phun sương 1 lần mỗi 2 – 3 ngày, vào sáng sớm hoặc chiều mát để duy trì độ ẩm ổn định, tránh tưới lúc hoa đang nở rộ dưới nắng gắt.
5.2. Lưu ý khi tiêu nở hoa: tưới nước, bón phân, phòng bệnh
Giai đoạn nở hoa là thời điểm quan trọng – nếu can thiệp sai cách có thể gây rụng hoa hàng loạt hoặc ảnh hưởng đến chất lượng trái sau này. Việc hạn chế tác động vật lý và hóa học trong giai đoạn hoa nở sẽ giúp cây tiêu thụ phấn tốt, tăng tỷ lệ đậu trái và phát triển đồng đều.
Một số lưu ý quan trọng:
- Tuyệt đối không phun phân bón lá hay bất kỳ chế phẩm kích thích nào trong thời gian hoa đang nở – vì có thể làm hỏng đầu nhụy, rụng hoa hoặc gây sốc cho cây.
- Chỉ tưới giữ ẩm nhẹ, không tưới đẫm hoặc xối nước mạnh vào gốc – dễ gây ngập úng hoặc làm rụng gié hoa.
- Để phòng trừ sâu hại như bọ trĩ, bọ xít muỗi, có thể sử dụng dầu tỏi sinh học, dung dịch neem hoặc chất bám dính sinh học kết hợp các thảo mộc tự nhiên. Những loại này có tính xua đuổi, an toàn cho hoa và không làm ảnh hưởng đến thụ phấn.
5.3. Kỹ thuật nuôi trái giai đoạn hạt phát triển
Khi cây tiêu đã đậu trái và bắt đầu giai đoạn phát triển hạt, nhu cầu dinh dưỡng của cây thay đổi rõ rệt. Lúc này, kỹ thuật bón phân cần điều chỉnh để nuôi trái chắc, hạn chế hiện tượng sinh trưởng lệch.
Giảm lượng Đạm (N) trong phân bón lá và gốc, tránh tình trạng cây ra lá non quá nhiều, gây rối loạn sinh lý và cạnh tranh dinh dưỡng với trái. Chuyển sang sử dụng phân bón có hàm lượng Lân (P) và Kali (K) cao, kết hợp với các trung vi lượng như Magiê (Mg), Bo (B), Canxi (Ca) – các thành phần này giúp:
- Tăng độ chắc và đều của hạt tiêu.
- Giảm tỷ lệ rụng trái non và méo trái.
- Tăng khả năng chống chịu của cây trong điều kiện thời tiết bất lợi.
Tần suất bón: Duy trì bón gốc hoặc phun lá (loại an toàn cho trái non) mỗi 10 – 14 ngày/lần, kéo dài trong 1 – 1,5 tháng tùy tiến độ phát triển của trái. Việc chăm sóc đúng kỹ thuật trong giai đoạn ra hoa và nuôi trái không chỉ giúp cây hồ tiêu đạt năng suất cao mà còn đảm bảo chất lượng trái đều, chắc, đẹp – đáp ứng tốt yêu cầu thị trường.
6. Phòng ngừa sâu bệnh trong giai đoạn làm bông
Trong kỹ thuật làm bông cho cây hồ tiêu, giai đoạn cây hồ tiêu phân hóa mầm hoa, ra hoa và đậu trái là thời kỳ dễ bị tác động bởi sâu bệnh. Nếu không kiểm soát tốt, cây có thể bị rụng hoa, thối gié, giảm tỉ lệ đậu trái, thậm chí gây ảnh hưởng đến sinh trưởng lâu dài. Do đó, phòng ngừa sâu bệnh đúng cách và an toàn là điều kiện bắt buộc để bảo vệ hiệu quả vụ mùa.
6.1. Các bệnh phổ biến gây hại trong quá trình làm bông
Các loại sâu bệnh trên cây hồ tiêu nếu không phát hiện và xử lý kịp thời có thể làm mất trắng một phần hoặc toàn bộ năng suất vụ tiêu. Một số đối tượng gây hại thường xuất hiện trong giai đoạn làm bông của cây hồ tiêu bao gồm:
- Bọ trĩ: Loài côn trùng nhỏ, di chuyển nhanh, thường ẩn nấp dưới nách lá, nách hoa. Chúng chích hút nhựa ở gié hoa và đầu nhụy, khiến hoa bị thâm đen, héo và rụng sớm.
- Rầy mềm và bọ xít muỗi: Hút dịch ở cuống chùm hoa (gié), làm hoa rụng từng chùm hoặc khiến trái non bị teo, không phát triển.
- Bệnh thán thư: Gây ra các vết cháy xám trên gié hoa, nụ hoa hoặc cành mang hoa. Nếu điều kiện ẩm cao, bệnh lây lan rất nhanh.
- Nấm hại rễ (Fusarium, Phytophthora): Dễ phát triển trên cây yếu sau hãm nước, gây héo rũ, chết nhanh hoặc giảm sức đề kháng dẫn đến rụng hoa hàng loạt.
6.2. Phương pháp phòng trị an toàn cho vườn tiêu ra hoa
Trong giai đoạn cây tiêu ra hoa – đậu trái, cần ưu tiên các biện pháp sinh học, cơ học và canh tác tổng hợp để bảo vệ cây mà không làm ảnh hưởng đến hoa và phấn hoa. Việc áp dụng các biện pháp phòng trị sâu bệnh một cách an toàn, đồng bộ và chủ động không chỉ giúp bảo vệ gié hoa và trái non mà còn giữ cân bằng sinh thái, nâng cao sức đề kháng tự nhiên cho vườn tiêu về lâu dài.
Vệ sinh vườn kỹ lưỡng: Thường xuyên dọn sạch cỏ dại, loại bỏ các tàn dư thực vật, đặc biệt là những lá và gié hoa đã rụng – nơi trú ngụ của nhiều loài sâu hại. Tạo độ thông thoáng bằng việc cắt tỉa bớt cành vô hiệu, giúp vườn có ánh sáng và gió lưu thông tốt, giảm độ ẩm – yếu tố khiến nấm bệnh phát triển.
Sử dụng chế phẩm sinh học phòng trừ sâu bệnh: Phun dầu tỏi, dầu neem hoặc các loại chế phẩm sinh học có tác dụng kháng khuẩn – kháng nấm (như nano bạc, chế phẩm quế – gừng – sả) để xua đuổi bọ trĩ, bọ xít, rầy hại mà không gây hại đến hoa. Lưu ý: Không phun khi hoa đang nở rộ, nên phun vào lúc sáng sớm hoặc chiều tối, khi hoa chưa bung nhụy hoặc đã đóng lại.
Đổ gốc định kỳ bằng Trichoderma: Cứ 15 – 20 ngày, đổ gốc bằng nấm đối kháng Trichoderma kết hợp phân hữu cơ lỏng hoặc phân chuồng ủ hoai. Biện pháp này giúp kiểm soát hiệu quả các loại nấm hại rễ như Phytophthora, Fusarium – đồng thời cải thiện hệ vi sinh đất.
Hạn chế sử dụng thuốc hóa học, đặc biệt là thuốc có độc tính mạnh, trong giai đoạn cây ra hoa và đậu trái. Chỉ nên sử dụng khi áp lực sâu bệnh quá cao, và cần chọn loại thuốc có nguồn gốc sinh học hoặc thuốc tiếp xúc ngắn ngày, phun trước 5 – 7 ngày so với thời điểm hoa nở rộ.
7. Những lưu ý quan trọng trong kỹ thuật làm bông cho hồ tiêu
Trong quá trình thực hiện kỹ thuật làm bông cho cây hồ tiêu, ngoài các biện pháp chính như xiết nước, bón phân, phun kích mầm,… bà con cần đặc biệt chú ý đến các yếu tố phụ trợ. Những yếu tố này nếu không được kiểm soát tốt có thể làm giảm tỷ lệ ra hoa – đậu trái hoặc gây rối loạn sinh lý cây, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất cuối vụ.
7.1. Quản lý cỏ dại và giữ ẩm đất hợp lý
Cỏ dại là nguyên nhân tiềm ẩn của nhiều vấn đề trong giai đoạn làm bông, vì nó cạnh tranh dinh dưỡng và nước với cây tiêu, nhất là khi cây đang phân hóa mầm hoa – giai đoạn yêu cầu dinh dưỡng ổn định. Là nơi cư trú và phát tán của nhiều loại sâu hại như bọ trĩ, bọ xít, rầy nâu, tuyến trùng,…
Để quản lý cỏ dại hiệu quả và bền vững bà con cần làm sạch cỏ định kỳ dưới tán cây và giữa các hàng tiêu bằng phương pháp thủ công hoặc máy cắt cỏ, tránh xới sâu làm tổn thương rễ tiêu. Giữ lớp phủ hữu cơ quanh gốc bằng cỏ khô, vỏ cà phê, vỏ trấu hoặc xác bã hữu cơ ủ hoai. Việc này có tác dụng:
- Giữ ẩm đất trong mùa khô.
- Hạn chế cỏ mọc trở lại.
- Cải tạo đất, cung cấp chất mùn và hỗ trợ hoạt động của vi sinh vật có lợi.
Tuyệt đối tránh để đất trống dưới gốc tiêu – vừa làm tăng thoát ẩm, vừa khiến rễ dễ tổn thương do nhiệt độ hoặc mưa lớn.
7.2. Các thao tác cần tránh để không ảnh hưởng đến khả năng ra hoa
Trong giai đoạn làm bông, có một số thao tác kỹ thuật nếu thực hiện không đúng thời điểm hoặc không đúng cách có thể gây sốc sinh lý, làm cây tiêu mất khả năng ra hoa hoặc đậu trái kém:
- Không phun phân bón lá khi cây đang nở hoa: Các giọt nước và phân có thể làm hỏng đầu nhụy, giảm khả năng thụ phấn, hoặc gây rụng hoa.
- Không tưới nước đẫm liên tục, đặc biệt sau khi vừa kết thúc giai đoạn hãm nước. Rễ cần thời gian hồi phục, tưới quá nhiều dễ gây úng, nấm rễ hoặc sốc nước.
- Không bón phân gốc ngay sau tưới lại lần đầu sau khi ép nước. Rễ lúc này còn yếu, chưa hấp thu tốt, dễ dẫn đến cháy rễ hoặc rối loạn dinh dưỡng.
- Hạn chế dùng các loại hóa chất có tác dụng rụng lá mạnh (ví dụ thuốc gốc đồng liều cao, thuốc điều tiết sinh trưởng mạnh), đặc biệt trên cây yếu hoặc cây đang ra hoa. Những loại này dễ gây sốc cây, làm hỏng mầm hoa hoặc thậm chí chết nhánh.
Ngoài ra, cần thường xuyên quan sát biểu hiện sinh lý của cây, nếu thấy cây ra lá non nhiều trong giai đoạn đang trổ hoa thì cần giảm Đạm, tăng Kali và Bo để cân bằng lại dinh dưỡng, tránh ảnh hưởng đến quá trình nuôi trái.
8. Câu hỏi thường gặp về kỹ thuật làm bông cho cây hồ tiêu
8.1. Làm sao phân biệt tiêu sung và tiêu suy để hãm nước đúng cách?
Tiêu sung có tán lá xanh dày, cành khỏe, ít sâu bệnh. Tiêu suy thường lá mỏng, vàng, ít chồi. Cần quan sát kỹ trước khi quyết định có nên xiết nước hay không.
8.2. Cây tiêu hãm nước bao lâu thì nên tưới lại?
Thời gian hãm nước từ 30 – 45 ngày. Khi thấy lá hơi rũ, đất khô mặt nhưng gốc vẫn không héo, có thể tưới lại. Tưới đều cả trong và ngoài tán.
8.3. Bón phân gì tốt nhất cho tiêu khi ra hoa?
Nên dùng phân hữu cơ sinh học có bổ sung trung, vi lượng như Canxi, Bo, Lân và Kali. Hạn chế dùng phân có Đạm cao vào giai đoạn hoa nở.
8.4. Làm sao hạn chế hiện tượng rụng gié trên tiêu?
Giữ độ ẩm không khí ổn định, không phun phân khi hoa đang nở. Sử dụng Canxi Bo, dầu tỏi sinh học, kết hợp phòng sâu bệnh đúng lúc để bảo vệ gié và hoa hiệu quả.
Làm bông đúng kỹ thuật chính là yếu tố quyết định thành công của vụ mùa hồ tiêu. Từ việc quản lý nước, cắt tỉa đến bổ sung dinh dưỡng hợp lý – mọi bước đều cần thực hiện đồng bộ và đúng thời điểm để cây phân hóa mầm hoa và ra bông hiệu quả. Hy vọng hướng dẫn trên đã giúp bà con nắm vững kỹ thuật làm bông cho cây hồ tiêu và sẵn sàng áp dụng vào vườn của mình. Đừng quên theo dõi SFARM Blog để cập nhật thêm nhiều kiến thức nông nghiệp hữu ích!
Xem thêm:
- Cách chăm sóc hồ tiêu mới trồng hiệu quả cho người mới bắt đầu
- Kỹ thuật kích bông sầu riêng khoa học, hiệu quả, chi tiết các bước
- Kỹ thuật chăm sóc cây hồ tiêu giúp tăng năng suất và chất lượng hạt
- Bệnh thán thư trên cây hồ tiêu: Nguyên nhân, biểu hiện và cách phòng trị hiệu quả
- Có nên bón phân bò cho cây mai? Hướng dẫn và lưu ý quan trọng
SFARM – Đặng Gia Trang vinh hạnh là nhà cung cấp tin cậy các sản phẩm vật tư nông nghiệp theo hướng hữu cơ, sinh học của hơn 1500 đại lý, cửa hàng trên toàn quốc. Mời quý khách hàng liên hệ thông tin sau để đội ngũ SFARM có thể nhanh chóng hỗ trợ:
- Website: https://sfarm.vn/
- Hotline: 0902652099
- Zalo: CSKH – 0902652099
