Bệnh nứt thân xì mủ trên cây sầu riêng là một trong những nguyên nhân hàng đầu khiến cây chậm phát triển, giảm năng suất và chết dần từ thân xuống rễ nếu không xử lý kịp thời. Bài viết sau từ SFARM sẽ giúp bạn nhận diện sớm và xử lý để hạn chế thiệt hại từ đầu mùa. Đồng thời hướng dẫn bà con sử dụng phân hữu cơ (phân trùn quế, phân gà, phân bò) kết hợp với giải pháp sinh học để tăng sức đề kháng cho cây, phòng ngừa bệnh từ gốc.
1. Nhận diện sớm bệnh nứt thân xì mủ trên cây sầu riêng
Bệnh nứt thân xì mủ trên cây sầu riêng là một trong những nguyên nhân khiến cây suy yếu, chết dần và làm giảm nghiêm trọng năng suất. Tuy nhiên, các triệu chứng đầu tiên của bệnh lại thường bị nhà vườn bỏ qua vì biểu hiện mờ nhạt và dễ nhầm lẫn với các tổn thương bình thường ở cây.
1.1 Những dấu hiệu đầu tiên dễ bị bỏ qua
Ở giai đoạn đầu, trên thân cây bắt đầu xuất hiện các vết rạn nứt nhỏ, thường nằm gần gốc, đi dọc theo chiều thân. Một lớp nhựa trong suốt, hơi dính sẽ chảy ra từ các khe nứt này.
Lúc này, cây vẫn còn phát triển nhưng có biểu hiện lá hơi héo, chậm lớn dù đất đủ ẩm, khiến nhiều nhà vườn chủ quan. Đây chính là thời điểm lý tưởng để phát hiện và xử lý bệnh nứt thân xì mủ trên cây sầu riêng nếu có theo dõi kỹ.
1.2 Diễn tiến của bệnh theo từng giai đoạn
Giai đoạn đầu
Nếu không xử lý, dịch nhựa ban đầu chuyển sang màu vàng đậm hoặc nâu, kèm theo mùi hôi nhẹ do nấm bắt đầu tấn công vào phần mô gỗ.
Giai đoạn sau
Các vết nứt dọc thân nhanh chóng mở rộng, lan cao lên thân chính và cành. Phần vỏ cây bị mềm, bong tróc, sau đó thối nhũn và đổi màu đen. Trong giai đoạn nặng, mô dẫn bị phá hủy khiến cây không hút được dinh dưỡng, lá rụng, héo nhanh, cuối cùng dẫn đến chết dần từ thân xuống rễ.
2. Nguyên nhân thực sự khiến sầu riêng bị xì mủ
Việc tìm ra nguyên nhân chính xác giúp nhà vườn không chỉ trị đúng cách mà còn chủ động ngăn bệnh quay lại. Bệnh nứt thân xì mủ trên cây sầu riêng thường khởi phát do nấm bệnh nhưng sự bùng phát của nó lại chịu tác động lớn từ điều kiện canh tác và quản lý vườn.
2.1 Tác nhân gây bệnh chính là nấm và điều kiện đi kèm
Tác nhân trực tiếp gây ra bệnh là nấm Phytophthora palmivora, tồn tại phổ biến trong đất, nước và xác bã thực vật phân hủy. Khi điều kiện ẩm độ cao, đặc biệt là vào mùa mưa kéo dài, nấm phát triển nhanh và xâm nhập vào mô cây qua các vết xước, tổn thương trên thân, gốc.
Những vườn có đất úng nước, thoát nước kém là nơi lý tưởng để mầm bệnh phát tán và tấn công hàng loạt cây sầu riêng.
2.2 Các sai sót trong chăm sóc góp phần gây bệnh
Bên cạnh yếu tố bệnh hại, cách chăm sóc sai lệch cũng làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh.
- Tưới quá nhiều nước, tạo bồn quanh gốc mà không có rãnh thoát khiến rễ bị ngập úng kéo dài, giảm sức đề kháng.
- Cắt tỉa sai kỹ thuật, dùng dao kéo không khử trùng cũng vô tình tạo vết thương hở, mở cửa cho nấm Phytophthora xâm nhập và phát triển mạnh.
3. Tác hại và hậu quả nếu không trị bệnh kịp thời
Khi bệnh nứt thân xì mủ trên cây sầu riêng không được xử lý đúng lúc, hậu quả không chỉ dừng lại ở một vài cây nhiễm mà có thể lan nhanh ra toàn vườn, gây thiệt hại cho nhà vườn.
3.1 Cây suy kiệt dần và chết hàng loạt
Khi bệnh tiến triển, cây mất khả năng vận chuyển dinh dưỡng và nước từ rễ lên tán. Lá vàng dần rồi rụng, trái non rụng sớm, năng suất giảm rõ rệt. Nếu không được can thiệp, cây chết đứng hoặc chết dần từ gốc lên thân, khô ngọn. Trong nhiều trường hợp, cả khu vườn có thể mất trắng chỉ sau một mùa mưa kéo dài.
3.2 Lây lan nhanh sang các cây khỏe mạnh
Nấm Phytophthora có khả năng phát tán mạnh qua nước mưa, dòng chảy, hoặc gián tiếp qua dụng cụ cắt tỉa, giày dép, tay người nếu không được vệ sinh. Một vết bệnh nhỏ ở gốc cây nhiễm có thể trở thành trung tâm phát tán lan sang cây khỏe, đặc biệt là trong mùa mưa.
4. Cách trị bệnh nứt thân xì mủ trên cây sầu riêng theo từng bước
Khi phát hiện cây đã nhiễm bệnh, nhà vườn cần thực hiện đồng bộ và nghiêm túc từng bước xử lý để kịp thời kiểm soát sự lây lan. Không chỉ xử lý bệnh mà còn cần kết hợp cải thiện điều kiện môi trường để ngăn nấm quay trở lại.
4.1 Khoanh vùng và cách ly cây bệnh
Việc đầu tiên là khoanh vùng cây bị bệnh, tạm dừng tưới nước xung quanh gốc để tránh lan truyền bào tử nấm theo dòng chảy. Những cành bị nhiễm nặng cần được cắt bỏ, gom và tiêu hủy ngay trong ngày.
Tuyệt đối không dùng dụng cụ cắt tỉa từ cây bệnh sang cây khỏe mà không sát khuẩn kỹ, vì đây là cách lây lan bệnh rất nhanh nhưng thường bị bỏ qua.
4.2 Làm sạch vết bệnh và xử lý tại chỗ
Dùng dao sắc đã vô trùng gọt bỏ toàn bộ phần vỏ bị thối nhũn, gỗ đen đến khi thấy lớp mô lành màu sáng.
Sau đó, bôi dung dịch thuốc đặc trị có chứa các hoạt chất như Fosetyl-Aluminium, Metalaxyl hoặc các dòng chế phẩm nấm đối kháng sinh học như Trichoderma Plus Humic SFARM. Có thể kết hợp thuốc với keo liền sẹo để giữ lâu trên vết thương, giúp thuốc thẩm thấu tốt vào mô cây.
4.3 Tưới gốc và tiêm thuốc khi bệnh đã nặng
Với những cây sầu riêng đã bị bệnh nứt thân xì mủ trên cây sầu riêng ở mức độ nặng, cần tưới thuốc phòng trừ nấm quanh vùng rễ bằng các hoạt chất như Ridomil Gold, Aliette hoặc các sản phẩm sinh học có nấm Trichoderma như chế phẩm vi sinh Trichoderma.
Kết hợp tiêm trực tiếp vào thân (nếu cần) theo hướng dẫn kỹ thuật để ngăn nấm tiếp tục phá hủy mô dẫn. Quy trình này nên lặp lại từ 2–3 lần, cách nhau 7–10 ngày.
5. Phục hồi sức cây sau điều trị bệnh
Sau khi kiểm soát được bệnh bà con cần phục hồi sức khỏe cho cây. Một cây sầu riêng đã bị tổn thương thân sẽ cần thời gian và dinh dưỡng phù hợp để tái tạo mô mới và tránh tái nhiễm.
5.1 Bón phân hữu cơ và chế phẩm sinh học
Sau khi xử lý nấm, nên bổ sung phân hữu cơ, phân trùn quế, phân bò kết hợp các chế phẩm sinh học chứa Trichoderma để cải tạo đất và phục hồi hệ rễ. Bổ sung thêm kali, canxi, magie giúp mô cây dày khỏe, hạn chế thấm nước và tăng cường sức đề kháng trước điều kiện khắc nghiệt.
5.2 Cải tạo đất và quản lý tưới tiêu
Xới nhẹ đất quanh gốc giúp thoáng khí, tránh đọng nước, đặc biệt là vào mùa mưa. Ưu tiên hệ thống tưới nhỏ giọt thay vì tưới tràn hay dồn nước quanh gốc. Việc duy trì độ ẩm ổn định sẽ giúp cây hồi phục nhanh và phòng ngừa bệnh nứt thân xì mủ trên cây sầu riêng tái phát trong mùa vụ tiếp theo.
6. Cách phòng bệnh nứt thân xì mủ hiệu quả dài hạn
Phòng bệnh từ đầu vẫn là cách tốt nhất. Việc thiết kế vườn đúng kỹ thuật và chăm sóc cây giúp giảm rõ nguy cơ nhiễm bệnh trong thời gian dài.
6.1 Thiết kế vườn và chọn giống kháng bệnh
Những điều này giúp hạn chế tối đa nguy cơ phát sinh bệnh nứt thân xì mủ trên cây sầu riêng từ giai đoạn đầu.
- Ngay từ khâu trồng, cần thiết kế mô cao, có rãnh thoát nước rõ ràng, tránh tình trạng đọng nước quanh gốc.
- Khi chọn giống, ưu tiên cây có nguồn gốc rõ ràng, không mang mầm bệnh và được kiểm dịch từ các vườn ươm uy tín.
6.2 Phun ngừa định kỳ và bón phân cân đối
Trước và sau mùa mưa, bà con nên phun thuốc nấm phòng ngừa định kỳ bằng các chế phẩm sinh học hoặc hoạt chất nhẹ như Aliette.
Không nên lạm dụng phân đạm vì dễ làm cây phát triển mất cân đối và mô thân mềm, dễ nhiễm bệnh. Thay vào đó, hãy tăng cường phân hữu cơ và trung vi lượng để cây sinh trưởng khỏe, có sức đề kháng tốt.
7. Câu hỏi thường gặp về bệnh nứt thân xì mủ trên cây sầu riêng
Trong quá trình trồng và chăm sóc sầu riêng, nhiều nhà vườn không khỏi bối rối khi cây có dấu hiệu nứt thân, xì mủ nhưng chưa rõ nguyên nhân và cách xử lý. Để giúp bà con hiểu rõ hơn, dưới đây là một số câu hỏi phổ biến liên quan đến bệnh nứt thân xì mủ trên cây sầu riêng
7.1 Cây sầu riêng bị nứt thân có thể cứu sống không?
Có, nếu được phát hiện sớm và xử lý đúng quy trình, cây vẫn có khả năng phục hồi tốt. Việc bôi thuốc đặc trị và chăm sóc lại rễ, thân là chìa khóa để cứu cây bị bệnh nứt thân xì mủ.
7.2 Có cần tiêm thuốc hay chỉ bôi ngoài là đủ?
Nếu bệnh mới khởi phát, bôi thuốc tại vết thương là đủ. Tuy nhiên, khi nấm đã lan sâu hoặc cây suy kiệt, cần tiêm thuốc kết hợp tưới gốc để đảm bảo diệt nấm tận gốc.
7.3 Cách cải tạo đất sau khi xử lý bệnh là gì?
Bà con nên bổ sung phân hữu cơ, nấm đối kháng và xới thoáng tầng rễ để khôi phục hệ sinh thái đất. Giữ độ ẩm ổn định và tránh đọng nước là yếu tố quyết định giúp cây hồi phục sau bệnh.
Bệnh nứt thân xì mủ trên cây sầu riêng là căn bệnh nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu được phát hiện sớm và áp dụng đúng phương pháp điều trị. SFARM đã giúp bà con cách nhận biết sớm, xử lý đúng cách và kết hợp các biện pháp canh tác hợp lý. Đừng bỏ lỡ các bài viết khác về sầu riêng tại SFARM Blog để nâng cao hiệu quả canh tác nhé!
Xem thêm:
- Kỹ thuật trồng sầu riêng xen cà phê hiệu quả, tối đa năng suất
- Kỹ thuật chăm sóc sầu riêng và phòng trị 9 loại bệnh phổ biến
- 3 bước giải cứu vườn sầu riêng nhiễm mặn hiệu quả nhất
- Quản lý đọt sầu riêng, kỹ thuật đi đọt sầu riêng hiệu quả
- Kỹ thuật chăm sóc sầu riêng ra hoa, đậu trái đúng chuẩn
SFARM – Đặng Gia Trang vinh hạnh là nhà cung cấp tin cậy các sản phẩm vật tư nông nghiệp theo hướng hữu cơ, sinh học của hơn 1500 đại lý, cửa hàng trên toàn quốc. Mời quý Khách hàng liên hệ thông tin sau để đội ngũ SFARM có thể nhanh chóng hỗ trợ:
– Website: https://sfarm.vn/
– Hotline: 0902652099
– Zalo: CSKH SFARM – 0902652099
