Bọ trĩ hại bông sầu riêng là một trong những nguyên nhân khiến nhiều nhà vườn đau đầu mỗi mùa ra hoa. Bọ trĩ hoạt động ẩn dưới mặt lá hoặc nách bông, âm thầm hút nhựa làm hoa sầu riêng teo tóp, thâm đen và rụng sớm. Bài viết từ SFARM sẽ hướng dẫn bạn cách nhận biết và xử lý bọ trĩ hiệu quả. Đồng thời hướng dẫn bà con sử dụng phân hữu cơ (phân trùn quế, phân gà, phân bò) để tăng sức đề kháng cho cây, giúp cây phục hồi nhanh sau sâu bệnh.
1. Bọ trĩ hại bông sầu riêng là gì?
Bọ trĩ hại bông sầu riêng là một trong những loài côn trùng nguy hiểm nhất trong giai đoạn sầu riêng ra hoa và hình thành trái non. Tuy có kích thước nhỏ bé nhưng mức độ gây hại của loài này là rất nghiêm trọng nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời.
1.1 Đặc điểm hình thái và sinh học
Bọ trĩ có cơ thể mảnh, dài, màu vàng nhạt đến nâu sẫm, chiều dài chỉ khoảng 1–2 mm. Với đôi cánh mảnh có tua lông, chúng di chuyển rất nhanh và thường ẩn dưới mặt lá hoặc sâu trong nách hoa.
Đặc điểm nổi bật là khả năng sinh sản vô tính nhanh chóng và hoạt động mạnh khi độ ẩm cao, nhiệt độ dao động từ 25–32°C. Bọ trĩ hại bông sầu riêng tập trung gây hại chủ yếu trong giai đoạn cây ra hoa và phát triển nụ, đặc biệt trước và trong giai đoạn xo nhụy.
1.2 Vòng đời và điều kiện phát sinh
Một vòng đời của bọ trĩ kéo dài khoảng 10–15 ngày, từ trứng → sâu non → nhộng → trưởng thành. Điều này khiến mật số bọ trĩ tăng rất nhanh trong thời gian ngắn nếu điều kiện thuận lợi.
Chúng ưa môi trường râm mát, có tán cây dày, ít ánh sáng và ẩm độ cao – đặc trưng của các vườn sầu riêng không được tỉa thưa hợp lý. Thời điểm phát sinh mạnh nhất của bọ trĩ hại bông sầu riêng là từ đầu đến giữa mùa mưa, khi cây đang phân hóa mầm hoa và bắt đầu nở bông.
2. Tác hại của bọ trĩ đối với bông sầu riêng
Khi bọ trĩ tấn công, chúng không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến hoa mà còn gián tiếp tạo điều kiện cho nấm bệnh phát triển.
2.1 Ảnh hưởng trực tiếp đến nụ và hoa
Bọ trĩ hại bông sầu riêng gây hại trực tiếp bằng cách chích hút nhựa ở nụ hoa, nhụy và cuống bông.
- Những vị trí bị chích hút trở nên thâm đen, khô lại và nhanh chóng rụng.
- Bông không thể nở đúng cách, làm gián đoạn quá trình thụ phấn.
- Một số hoa vẫn bung nở nhưng bị biến dạng, không giữ được chức năng sinh học ban đầu, gây ảnh hưởng lớn đến tỷ lệ đậu trái.
2.2 Gián tiếp gây hại qua nấm bồ hóng
Không chỉ gây hại trực tiếp lên hoa và lá, bọ trĩ hại bông sầu riêng còn gián tiếp tạo điều kiện cho một số tác nhân thứ cấp phát triển, điển hình là nấm bồ hóng
- Bọ trĩ tiết ra dịch mật trong quá trình chích hút, là môi trường lý tưởng để nấm bồ hóng phát triển.
- Lớp nấm đen bám phủ lên bề mặt lá, hoa và cuống bông, làm giảm khả năng quang hợp và hô hấp của cây.
- Khi bọ trĩ hại bông sầu riêng phát triển mạnh kết hợp với nấm bồ hóng, không chỉ chất lượng mà cả số lượng trái đều bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
3. Biện pháp phòng ngừa bọ trĩ tấn công bông sầu riêng
Việc phòng bệnh hơn chữa bệnh luôn là nguyên tắc hàng đầu. Với bọ trĩ, biện pháp canh tác và theo dõi định kỳ sẽ giúp kiểm soát mật số ngay từ đầu vụ, trước khi chúng kịp gây hại trên diện rộng.
3.1 Quản lý vườn hợp lý
Tạo điều kiện thông thoáng trong vườn là bước đầu tiên và quan trọng nhất để ngăn ngừa bọ trĩ hại bông sầu riêng. Bà con nên tỉa cành hợp lý, mở tán cây để ánh sáng xuyên xuống các tầng lá thấp.
Dọn sạch cỏ dại, lá rụng – nơi bọ trĩ thường trú ẩn vào ban ngày. Trước mùa hoa khoảng 3-4 tuần, bà con nên kiểm tra định kỳ để phát hiện sớm dấu hiệu xuất hiện của bọ trĩ và lên phương án xử lý kịp thời.
3.2 Bẫy dính sinh học
Một biện pháp sinh học đơn giản nhưng hiệu quả là sử dụng bẫy dính vàng hoặc xanh. Bọ trĩ bị thu hút bởi màu sắc này nên sẽ dễ bị dính vào bẫy. Cần treo bẫy ở độ cao ngang tán hoa, tại những vị trí có nguy cơ cao. Bẫy nên được kiểm tra và thay mới định kỳ, đặc biệt là trong thời điểm bọ trĩ sinh sản rộ.
4. Biện pháp xử lý khi bọ trĩ đã xuất hiện
Nếu đã phát hiện sự hiện diện của bọ trĩ, nhà vườn cần hành động nhanh chóng và đúng cách. Lúc này nên kết hợp sử dụng thuốc sinh học an toàn và tăng sức đề kháng tự nhiên cho cây.
4.1 Sử dụng thuốc sinh học và hóa học an toàn
Khi mật số bọ trĩ hại bông sầu riêng tăng cao, bà con nên sử dụng thuốc.
- Ưu tiên lựa chọn các dòng thuốc có nguồn gốc sinh học như Spinosad, Abamectin hoặc Emamectin Benzoate.
- Phun vào sáng sớm hoặc chiều mát để tránh thuốc bay hơi nhanh và giảm tác dụng.
- Cần đặc biệt lưu ý không phun thuốc khi hoa đang nở rộ, vì có thể làm rụng hoa hoặc hỏng nhụy, ảnh hưởng đến đậu trái.
4.2 Tăng sức đề kháng tự nhiên cho cây
Ngoài việc tiêu diệt trực tiếp, cần nâng cao sức chống chịu cho cây bằng cách bổ sung các dòng phân hữu cơ, trung vi lượng như Canxi, Magie, Bo. Duy trì độ ẩm đất ở mức ổn định, không để đất quá khô hoặc quá ẩm.
Tránh lạm dụng đạm, vì cây bón thừa đạm sẽ mềm mô, hấp dẫn bọ trĩ hơn. Một cây sầu riêng khỏe mạnh sẽ ít bị bọ trĩ hại bông sầu riêng hơn, kể cả trong điều kiện thời tiết bất lợi.
5. Câu hỏi thường gặp về bọ trĩ hại bông sầu riêng
Nhằm giúp bà con hiểu rõ và chủ động hơn trong việc phát hiện, phòng và trị bọ trĩ, dưới đây là những thắc mắc phổ biến nhất khi canh tác sầu riêng trong giai đoạn ra bông.
5.1 Dấu hiệu sớm nhất để nhận biết bọ trĩ là gì?
Hai dấu hiệu rõ nhất cho thấy bọ trĩ hại bông sầu riêng xuất hiện:
- Lá non bị bạc màu, cong vênh
- Trên hoa, bông bị thâm đầu nhụy, nụ không nở hoặc rụng sớm
5.2 Bọ trĩ gây hại trong giai đoạn nào của sầu riêng?
Chúng tấn công mạnh nhất ở giai đoạn cây bắt đầu ra hoa, đặc biệt là trước và trong quá trình xo nhụy. Đây là thời điểm nhạy cảm, quyết định khả năng đậu trái, nên cần kiểm soát bọ trĩ kỹ lưỡng.
5.3 Có nên phun thuốc khi sầu riêng đang ra bông không?
Không nên. Nếu cần thiết phải xử lý, bà con chỉ nên phun trước giai đoạn xo nhụy 5-7 ngày. Khi hoa đã bung nở rộ, việc phun thuốc có thể gây hại đến nhụy hoa, làm giảm khả năng thụ phấn hoặc gây rụng hàng loạt.
5.4 Thuốc nào an toàn cho hoa sầu riêng mà vẫn trị được bọ trĩ?
Bà con nên chọn thuốc có nguồn gốc sinh học như Emamectin hoặc Spinosad, kết hợp dầu khoáng để tăng hiệu lực, vừa an toàn cho hoa vừa kiểm soát tốt bọ trĩ hại bông sầu riêng.
Bọ trĩ hại bông sầu riêng tuy nhỏ nhưng ảnh hưởng lớn đến khả năng đậu trái và chất lượng vụ mùa. SFARM đã giúp bà con cách nhận biết sớm, xử lý đúng cách và kết hợp các biện pháp canh tác hợp lý. Để cập nhật thêm nhiều kiến thức hữu ích về sâu bệnh và cách làm nông thông minh, mời bạn theo dõi SFARM Blog mỗi tuần nhé!
Xem thêm:
- Kỹ thuật trồng sầu riêng xen cà phê hiệu quả, tối đa năng suất
- Kỹ thuật chăm sóc sầu riêng và phòng trị 9 loại bệnh phổ biến
- Các loại sầu riêng ngon nhất, ưa chuộng ở Việt Nam – Giá, nơi mua
- 10 lưu ý khi trồng sầu riêng mà bà con nông dân cần biết
- Sầu riêng rụng trái non: Nguyên nhân, giải pháp, phòng tránh hiệu quả
SFARM – Đặng Gia Trang vinh hạnh là nhà cung cấp tin cậy các sản phẩm vật tư nông nghiệp theo hướng hữu cơ, sinh học của hơn 1500 đại lý, cửa hàng trên toàn quốc. Mời quý Khách hàng liên hệ thông tin sau để đội ngũ SFARM có thể nhanh chóng hỗ trợ:
– Website: https://sfarm.vn/
– Hotline: 0902652099
– Zalo: CSKH SFARM – 0902652099
