Bệnh thán thư trên cây tiêu là mối đe dọa lớn trong mùa mưa, đặc biệt với những vườn chăm sóc kém và thoát nước kém. Theo SFARM, việc nhận diện sớm và áp dụng các biện pháp canh tác hợp lý, kết hợp với xử lý sinh học như Trichoderma hoặc thuốc đặc trị đúng cách sẽ giúp kiểm soát bệnh hiệu quả, bảo vệ năng suất và chất lượng tiêu. Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu và cách phòng trị bệnh một cách chi tiết, dễ áp dụng.
1. Tổng quan về bệnh thán thư trên cây tiêu
1.1 Bệnh thán thư là gì?
Bệnh thán thư trên cây tiêu là một bệnh nguy hiểm do nấm gây ra, ảnh hưởng nghiêm trọng đến lá, hoa, trái và thân cây. Khi cây bị nhiễm bệnh thán thư, các dấu hiệu như héo rũ, rụng lá xuất hiện rõ rệt, khiến năng suất giảm mạnh. Hạt tiêu nhiễm bệnh thường khô, lép, không đạt chất lượng thương phẩm, gây thiệt hại kinh tế lớn. Việc phát hiện và xử lý bệnh thán thư sớm là yếu tố then chốt để bảo vệ vườn tiêu.
1.2 Đặc điểm phát sinh của bệnh
Bệnh thán thư trên cây tiêu phát triển mạnh vào mùa mưa, khi độ ẩm cao và nhiệt độ dao động từ 28–30°C. Đây là điều kiện lý tưởng để bào tử nấm lây lan qua nước mưa, gió, côn trùng hoặc dụng cụ làm vườn. Những vườn tiêu chăm sóc kém, bón phân không cân đối hoặc thiếu ánh sáng dễ trở thành môi trường thuận lợi cho bệnh thán thư bùng phát. Việc kiểm soát điều kiện môi trường và chăm sóc đúng cách giúp hạn chế nguy cơ lây lan bệnh.
2. Dấu hiệu nhận biết bệnh thán thư trên cây tiêu
2.1 Trên lá tiêu
Bệnh thán thư trên lá tiêu bắt đầu bằng các đốm vàng nhỏ ở chóp hoặc mép lá. Những đốm này nhanh chóng lan rộng, chuyển sang màu nâu rồi đen. Lá bị bệnh thường xuất hiện viền quầng xám, khô cháy và rụng sớm. Điều này ảnh hưởng lớn đến khả năng quang hợp, làm cây tiêu yếu dần và giảm sức sống. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu trên lá là bước đầu tiên để xử lý bệnh thán thư hiệu quả.
2.2 Trên hoa và trái
Trên gié hoa và quả non, bệnh thán thư biểu hiện qua các vết đen ở cuống. Cuống bị xoắn, khô và dẫn đến hiện tượng rụng sớm. Quả non nhiễm bệnh thán thư thường khô lại, lép nhân, không thể phát triển tiếp. Những tổn thương này khiến sản lượng hạt tiêu giảm đáng kể, đồng thời chất lượng quả cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Bà con cần chú ý kiểm tra kỹ hoa và trái để phát hiện bệnh kịp thời.
2.3 Trên thân và cành
Trên thân và cành, bệnh thán thư gây ra các vết nứt sưng màu xám. Các đốt thân ngắn lại, cành khô dần, khiến cây tiêu cằn cỗi và suy yếu. Những tổn thương này làm giảm khả năng vận chuyển chất dinh dưỡng, ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của cây. Việc nhận diện dấu hiệu bệnh thán thư trên thân và cành giúp bà con nhanh chóng áp dụng biện pháp xử lý, hạn chế thiệt hại.
3. Nguyên nhân gây bệnh thán thư
Bệnh thán thư trên cây tiêu chủ yếu do nấm Colletotrichum spp. gây ra. Loại nấm này có khả năng tồn tại lâu trong đất và môi trường xung quanh. Khi gặp điều kiện thuận lợi như mưa kéo dài, độ ẩm cao, nấm phát triển nhanh chóng và lây lan mạnh. Nếu không có biện pháp kiểm soát kịp thời, bệnh thán thư có thể bùng phát thành dịch, gây thiệt hại lớn cho vườn tiêu. Hiểu rõ nguyên nhân giúp bà con chủ động phòng ngừa hiệu quả.
4. Cách phòng bệnh thán thư trên cây tiêu
4.1 Áp dụng kỹ thuật canh tác hợp lý
Để phòng bệnh thán thư, cần trồng tiêu với mật độ hợp lý, đảm bảo vườn thông thoáng và nhận đủ ánh sáng. Cắt tỉa cành lá già, đặc biệt là các phần chạm đất, giúp giảm nguy cơ lây lan nấm. Trong mùa mưa, cải thiện hệ thống thoát nước để tránh ngập úng. Bón phân hữu cơ và vi sinh định kỳ tăng cường sức đề kháng cho cây, giúp cây tiêu chống lại bệnh thán thư hiệu quả hơn.
4.2 Kiểm soát dịch hại định kỳ
Thăm vườn thường xuyên là cách tốt nhất để phát hiện sớm dấu hiệu bệnh thán thư trên cây tiêu. Khi phát hiện cây bị bệnh, cần cắt bỏ ngay các lá, gié, cành nhiễm bệnh và tiêu hủy đúng cách. Trong quá trình làm cỏ, tránh làm tổn thương rễ cây để không tạo điều kiện cho nấm xâm nhập. Việc kiểm soát dịch hại định kỳ giúp giảm nguy cơ lây lan bệnh thán thư, bảo vệ vườn tiêu lâu dài.
5. Hướng dẫn xử lý bệnh thán thư khi đã phát sinh
5.1 Sử dụng thuốc đặc trị nấm bệnh
Khi bệnh thán thư lan rộng, cần sử dụng thuốc đặc trị như chế phẩm sinh học Trichoderma, pha với 400–450 lít nước để phun đều lên tán cây. Kết hợp thuốc tăng lực giúp thuốc thẩm thấu sâu và bám dính tốt hơn. Phun thuốc định kỳ 2–3 lần, mỗi lần cách nhau 7–10 ngày, để kiểm soát bệnh thán thư hiệu quả. Việc sử dụng thuốc đúng cách giúp giảm thiểu thiệt hại cho vườn tiêu.
5.2 Lưu ý an toàn khi xử lý
Khi xử lý bệnh thán thư, cần tuân thủ nguyên tắc “4 đúng”: đúng thuốc, đúng liều, đúng lúc, đúng cách. Trước khi phun thuốc, đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và mang đầy đủ đồ bảo hộ để đảm bảo an toàn cho người thực hiện và môi trường. Những lưu ý này không chỉ giúp xử lý bệnh thán thư hiệu quả mà còn bảo vệ sức khỏe và môi trường xung quanh.
6. Câu hỏi thường gặp về bệnh thán thư trên cây tiêu
6.1 Có thể phòng bệnh bằng biện pháp sinh học không?
Có thể phòng bệnh thán thư bằng cách sử dụng chế phẩm chứa nấm đối kháng Trichoderma. Loại nấm này cạnh tranh, ký sinh và ức chế sự phát triển của nấm Colletotrichum spp. trong đất. Áp dụng biện pháp sinh học không chỉ hiệu quả mà còn an toàn, thân thiện với môi trường, giúp vườn tiêu phát triển bền vững và giảm nguy cơ lây lan bệnh thán thư.
6.2 Nên dùng loại thuốc nào ít ảnh hưởng đến hoa và trái?
Trong giai đoạn cây tiêu ra hoa và mang trái, nên chọn thuốc có nguồn gốc sinh học hoặc thuốc có cơ chế lưu dẫn nhẹ, ít ảnh hưởng đến hoa và quả. Những loại thuốc này được khuyến cáo an toàn sinh học cao, giúp kiểm soát bệnh thán thư mà không làm tổn hại đến chất lượng hạt tiêu. Luôn đọc kỹ hướng dẫn trước khi sử dụng để đảm bảo hiệu quả.
6.3 Bao lâu nên phun thuốc 1 lần để phòng bệnh hiệu quả?
Để phòng bệnh thán thư hiệu quả, nên phun thuốc định kỳ mỗi 20 ngày/lần, đặc biệt trong mùa mưa hoặc khi độ ẩm cao. Nếu phát hiện dấu hiệu bệnh, tăng tần suất phun lên 7–10 ngày/lần, liên tục trong 2–3 lần. Việc duy trì lịch phun thuốc đều đặn giúp bảo vệ cây tiêu khỏi bệnh thán thư và duy trì năng suất ổn định.
6.4 Cây tiêu đang mang trái có nên phun thuốc trị nấm không?
Có thể phun thuốc trị nấm cho cây tiêu đang mang trái, nhưng cần chọn thuốc an toàn và tuân thủ thời gian cách ly theo hướng dẫn trên bao bì. Xử lý đúng lúc giúp kiểm soát bệnh thán thư, ngăn lây lan mà vẫn đảm bảo chất lượng quả tiêu sau thu hoạch. Việc cẩn trọng trong lựa chọn thuốc và cách sử dụng là yếu tố quan trọng để bảo vệ vụ mùa.
Tóm lại, việc nhận biết kịp thời và xử lý đúng cách là yếu tố then chốt trong việc kiểm soát bệnh thán thư trên cây tiêu. Áp dụng đồng bộ các biện pháp canh tác, sinh học và hóa học sẽ giúp cây tiêu phục hồi nhanh, hạn chế tổn thất và duy trì năng suất ổn định. Đừng quên theo dõi SFARM Blog để cập nhật thêm nhiều kiến thức hữu ích trong hành trình chăm sóc vườn tiêu hiệu quả và bền vững!
Xem thêm:
- Cách phòng trừ bệnh hại do nấm bằng cách sử dụng trichoderma
- Hiệu quả bất ngờ khi áp dụng chế phẩm EM vào sản xuất nông nghiệp
- Bảng Giá Tham Khảo Dành Cho Khách Lẻ
- Chăm Sóc Tiêu Kinh Doanh Đơn Giản, Hiệu Quả, Năng Suất
- Để sản xuất hồ tiêu bền vững
SFARM- Đặng Gia Trang vinh hạnh là nhà cung cấp tin cậy các sản phẩm vật tư nông nghiệp theo hướng hữu cơ, sinh học của 1500 đại lý, cửa hàng trên toàn quốc. Mời quý khách liên hệ thông tin sau để đội ngũ SFARM có thể nhanh chóng hỗ trợ:
– Website: https://sfarm.vn/
– Hotline: 0902652099
– Zalo: CSKH SFARM – 0902652099
