Giun đất là một sinh vật quan trọng trong đất, thực hiện nhiệm vụ mang ích lợi to lớn cho loài người trong hàng triệu năm qua. Cho đến gần đây, công lao của chúng mới được biết đên và ghi nhận, với những giá trị về ích lợi xã hội, kinh tế và môi trường. Đã xuất hiện một ngành mới của công nghệ sinh học được gọi là “Công nghệ sản xuất phân bón từ giun”, sử dụng giun đất để giải quết các vấn đề về môi trường bằng cách xử lý chất thải để cải thiện đất. Do đó, trùn quế được xem là đội “chiến mã” của nông dân.
Charles Darwin, nhà khoa học về sinh học với tầm nhìn xa, đã nhấn mạnh vai trò của chúng trong tác phẩm “Sự cải thiện đất và nông phẩm” cách đây từ rất lâu, cũng như những cộng đồng nông dân cũng đã thực hành việc nuôi trùn lấy phân trong trang trại của mình từ khá lâu trước đây. Tuy nhiên thật không may là có rất ít sự quan tâm đúng mức cho vấn đề đến từ những nhà khoa học sinh học hậu-Darwin, và nông dân thì càng lúc làng lạm dụng hóa chất nông nghiệp, vì chúng đem lại lợi ích nhanh chóng hơn cho nông dân. Hơn hết là giúp nông dân sản xuất nhiều nông sản hơn trong một thời gian ngắn hơn.
Trùn quế
Các nhà khoa học sinh học và nông nghiệp trên toàn thế giới, sau khi bị hoàn toàn thất vọng bởi nông nghiệp hóa học hiện đại, nhận ra rằng chúng đang phá hủy đất đai và cũng ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người (từ các các ‘mối lợi’ trở thành ‘tai họa’) hiện đang tìm kiếm trở lại ‘khôn ngoan truyền thống và cố gắng để làm sống lại những giấc mơ của Charles Darwin.
Giun đất khi hiện diện trong đất chắc chắn làm việc như ” thành phần điều hòa” đất để cải thiện tính chất vật lý, hóa học và sinh học của đất và đem lại giá trị dinh dưỡng cho cây trồng. Việc chúng làm là phân mảnh, làm thông thoáng đất, phân hủy chất hữu cơ trong đất và tiết ra các chất dinh dưỡng, tiết hormon tăng trưởng thực vật, gia tăng của vi khuẩn cố định đạm, tăng sức đề kháng sinh học trong cây trồng và tất cả các hoạt động này giúp góp phần cải thiện năng suất cây trồng. Giun đất nuốt số lượng lớn các chất hữu cơ trong đất hàng ngày và tiêu hóa chúng bằng enzyme. Chỉ 5-10% chất hữu cơ mà chúng tiêu hóa được hấp thụ vào cơ thể và phần còn lại được đào thải ra ngoài theo hình thức hạt mịn được phủ chất nhầy gọi là ‘vermicastings’ rất giàu NKP (nitrat, phốt phát và kali), vi chất dinh dưỡng và vi sinh vật có lợi cho đất.
Giá trị của giun đất trong nhân giống cây đã được nhấn mạnh bởi các tác giả vĩ đại Ấn Độ Surpala trong sử thi của mình ‘Vriksha-Ayurveda (Khoa học Cây Trồng) sớm nhất là vào thế kỷ thứ 10. Ông đề nghị để kết hợp giun đất trong đất trồng cây ăn quả để có được trái cây chất lượng cao. Trí tuệ truyền thống này đã được khoa học ngày nay xác nhận có tính hiệu quả và bền vững đối với hầu hết các loại trái cây, rau quả và ngũ mà không cần đến việc sử dụng các hóa chất nông nghiệp.
Nuôi trùn – Cuộc cách mạng quản lý chất thải an toàn và sản xuất thực phẩm bền vững.
Một cuộc cách mạng đang diễn ra trong các nghiên cứu vermiculture (nuôi các loài giun đất hữu ích) cho nhiều ứng dụng trong quản lý chất thải bền vững và nông nghiệp bền vững. Giun đất có hơn 600 triệu năm kinh nghiệm trong quản lý chất thải và đất đai, cải tạo đất và sản xuất nông nghiệp. Không hề nghi ngờ gì, Sir Charles Darwin đã gọi họ là “những người lính giấu mặt của nhân loại và người bạn của nông dân, làm việc ngày đêm dưới đất.”
Công nghệ sinh học từ trùn hứa hẹn sẽ cung cấp giải pháp rẻ hơn cho:
– Quản lý chất thải rắn đô thị và công nghiệp (hữu cơ) bằng cách phân hủy sinh học và ổn định và chuyển đổi chúng thành phân bón hữu cơ dinh dưỡng (vermicompost). Chúng chuyển đổi ‘rác’ thành ‘kho báu’, tạo ra được “sự giàu có từ chất thải” hay “vàng từ rác thải”. (Giá trị của giun đất trong quản lý chất thải đã được nhấn mạnh bởi Hy Lạp Triết Aristotle đã gọi là “ruột của trái đất’ có nghĩa là họ có thể tiêu hóa nhiều loại vật liệu từ đất).
– Khôi phục và cải tạo đất và tăng năng suất lương thực bằng cách tận dụng hoạt động của giun đất và sử dụng phân giun (chất tăng trưởng thần kỳ) mà không cần đến sự tham gia đầy hủy diệt của hoá chất nông nghiệp. Chúng tạo ra “vàng xanh” (nông sản) từ “vàng đen” (phân trùn).
Phân trùn quế mang thương hiệu SFARM
Palainsamy chỉ ra rằng ở vùng nhiệt đới giun đất cải thiện sự tăng trưởng và năng suất của lúa mì. Theo ông, bón phân trùn có thể làm tăng năng suất cây trồng hơn 40%. Baker & Barrett tại CSIRO, Úc phát hiện ra rằng giun đất có thể làm tăng sự phát triển của cây lúa mỳ 39%, năng suất hạt 35%, giá trị protein của hạt 12% và chống lại các bệnh cây trồng. Bhawalkar & Bhawalkar đã thực nghiệm và cho thấy rằng trong 3 tháng, một quần thể giun đất có thể được hình thành với số lượng thành viên lên đễn 0,2-1,0 triệu cá thể mỗi ha. Đây là chìa khóa duy nhất để thay đổi nhanh chóng hơn cho nông nghiệp bền vững mà không mất năng suất cây trồng. Gunathilagraj lưu ý rằng mối liên hệ giữa thực vật và giun đất tạo ra sự thay đổi đáng kể đối với cây trồng. Ông báo cáo rằng liều lượng nhỏ phân bón NPK và phân trùn + phân chuồng + mùn tăng lên đáng kể protein chất diệp lục, kali, sắt, mangan và kẽm nội dung trong cây trồng.
Các quốc gia trên thế giới ngày nay đang tìm kiếm một công nghệ đem lại hiệu quả kinh tế, khả thi, bền vững với môi trường và được toàn thể xã hội chấp nhận, có thể chuyển đổi tất cả “chất thải hữu cơ” thành một “nguồn tài nguyên” có giá trị sẽ được sử dụng trở lại vào xã hội loài người. Giun đất có tiềm năng tạo ra NPK bằng 10 triệu tấn hàng năm ở Ấn Độ (và các quốc gia khác). Một lượng rất lớn chất thải hữu cơ đang được tạo ra hàng năm và 1.000 tấn chất thải hữu cơ có thể được chuyển thành 300 tấn phân trùn giàu dinh dưỡng, giàu NPK và tất cả vi chất dinh dưỡng cần thiết bởi khoảng vài triệu con giun đất mà số lượng sẽ gia tăng gần gấp đôi mỗi năm. Các phần hữu cơ của phân trùn có chứa nhiều nitơ (N), kali (K) và phốt pho (P) là một nguồn dồi dào đa lượng và vi lượng cho đất. Phân trùn tạo ra từ các chất thải hữu cơ, đặc biệt là chất thải từ thực phẩm và vườn tược, rồi sử dụng sản phẩm dinh dưỡng cuối cùng này để tăng trưởng “thực phẩm” một lần nữa sẽ thiết lập các khái niệm về “vòng trao đổi tuần hoàn’ cho một xã hội bền vững.
Công nghệ sản xuất phân trùn và dùng phân trùn để sản xuất thực phẩm là hoàn toàn tự phát huy, tự quản, tự cải thiện và là công nghệ không chất thải, đòi hỏi rất ít hoặc không cần năng lượng, dễ dàng để xây dựng, vận hành và duy trì. Nó trội hơn tất cả các công nghệ “sinh học chuyển đổi”, “sinh học phân hủy” & “sinh học sản xuất” bởi thực tế là nó có thể sử dụng chất hữu cơ theo cách mà những công nghệ khác không thể làm được. Nó trội hơn tất cả các công nghệ xử lý sinh học khác vì khả năng sử dụng nhiều hơn so với mức đạt được bằng các phương thức phân hủy sinh học khác. Nó đem lại “giá trị gia tăng ‘ cao hơn đến 100 – 1000 lần các công nghệ sinh học khác.
Khoảng 4.400 loài giun đất khác nhau đã được định danh và một vài trong số đó là những loài ăn chất thải và chất hữu cơ bị phân hủy, chúng có khả năng tích lũy và biến hóa chất độc hại từ đất bị ô nhiễm thành chất phù hợp với mục đích sử dụng của đất cho sản xuất. Trong đó, trùn quế tại Việt Nam được sử dụng để nuôi công nghiệp và sản xuất ra nguồn phân bón, được biết đến như là loại phân hữu cơ vi sinh giàu dinh dưỡng nhất, tốt cho cây trồng và hạn chế được mầm bệnh cho cây.
Sfarm.vn tổng hợp & biên tập
