Nước là thành phần có vai trò vô cùng quan trọng quyết định đến sự sống của cây trồng. Nước không chỉ có vai trò quan trọng trong việc cấu tạo các thành phần của cây trồng mà còn tham gia vào các quá trình sinh hóa bên trong cây. Việc quản lý nước trong sản xuất là yếu tố thiết yếu quyết định đến sự thành công hay thất bại của cây trồng.
1/ Vai trò của quản lý nước trong đời sống cây trồng
- Hòa tan chất dinh dưỡng trong đất: Cây trồng sống chủ yếu nhờ các chất dinh dưỡng có trong đất. Tuy nhiên, các muối khoáng, đạm tự nhiên trong đất không thể tự hòa tan mà cần có nước.
- Lưu thông chất dinh dưỡng nuôi cây: Khi nước đã hòa tan chất dinh dưỡng trong đất giúp rễ cây có thể hút chất dinh dưỡng và bên trong. Nước bên trong thân cây lại có trách nhiệm là dòng chảy đưa các chất dinh dưỡng này đi từ gốc cây lên tới các bộ phận của cây trồng như lá cây, chồi, ngọn, hoa quả, giúp cho cây sinh trưởng phát triển tốt hơn.
- Tạo nên các tế bào của cây: Gần 90% khối lượng của cây trồng là nước. Nước giúp đảm bảo cho cây được sinh trưởng, phát triển bình thường. Nước là thành phần chủ chốt trong các tế bào của cây. Thiếu nước, các tế bào này có thể bị co lại, không thể hoạt động, cây sẽ bị dị tật, quăn queo và phát triển không bình thường dẫn tới năng suất cây trồng bị giảm sút.
2/ Quản lý nước trong sản xuất cây trồng
Quản lý nước là hoạt động lập kế hoạch cho một hệ thống tưới tiêu cụ thể trong mô hình sản xuất. Hoạt động này giúp kiểm soát các nguồn nước tưới để giảm thiểu thiệt hại cho sản xuất và đem lại hiệu quả trong trồng trọt. Quản lý nước tốt trong công tác kênh mương đê điều làm giảm nguy cơ gây hại do lũ lụt. Hệ thống quản lý nước tưới giúp sử dụng hiệu quả nhất nguồn cung cấp nước có hạn trong nông nghiệp.
Ngày nay vấn đề thất thoát nước trong nông nghiệp đang dần được chú trọng. Một số vùng đất bị thiếu hụt nguồn nước tưới vào mùa khô vì không có hệ thống dự trữ nước. Hay các biện pháp tưới không phù hợp làm cho nguồn nước bị hao phí quá nhiều gây thiệt hại về kinh tế.
3/ Một số biện pháp quản lý nước trong nông nghiệp
3.1 Xây dựng hệ thống tưới tiết kiệm
- Hệ thống tưới phun mưa ( MicroSprinkler Irrigation System)
Tưới phun mưa là hình thức đưa nước tưới tới cây trồng dưới dạng mưa nhân tạo nhờ các thiết bị máy móc thích hợp. Sử dụng máy bơm nước cột áp cao kèm theo ống dẫn và mũi phun tạo mưa. Đây là phương pháp tưới hiện đại có tác dụng nhiều mặt cả về tạo độ ẩm cho đất và làm mát cho cây, kích thích sinh trưởng cho cây và đặc biệt có thể tiết kiệm được 30-50% khối lượng nước so với phương pháp tưới tràn theo rãnh.
Phương pháp và kỹ thuật tưới phun mưa đang được phát triển mạnh trên thế giới; nhất là các nước công nghiệp phát triển thì kỹ thuật tưới phun mưa đã được sử dụng trên 90% diện tích đất trồng trọt.
- Hệ thống tưới nhỏ giọt (Drip Irrigation System)
Tưới nhỏ giọt là kỹ thuật tưới cung cấp nước vào đất dưới dạng các giọt nước nhỏ ra đều đều từ thiết bị tạo giọt đặt tại một số điểm trên mặt đất gần gốc cây. Tưới nhỏ giọt giúp cho độ ẩm đất đồng đều và tối ưu, tạo sự thông thoáng hoàn hảo cho đất, nâng cao hiệu quả sử dụng nước và hiệu quả hấp thu dinh dưỡng. Biện pháp này giúp tiết kiệm nước đáng kể, có thể tiết kiệm được từ 1/3-1/2 so với tưới phun, nước tưới được phân bố đồng đều (80-90%).
3.2 Xây dựng hệ thống thủy lợi
Hệ thống kênh mương được chú trọng xây dựng nhằm điều tiết sự di chuyển của nguồn nước. Bằng các vật liệu như ống nhựa hay tấm bạt phủ kết hợp trong kênh mương giúp làm giảm sự thất thoát nguồn nước. Nhờ có các hệ thống này, nước đến với cây trồng một cách dễ dàng và hiệu quả hơn.
Những công trình thủy lợi được đầu tư đã và đang phát huy tốt hiệu quả, tạo thuận lợi cho nông dân chủ động nước tưới tiêu các loại cây trồng, nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp, mở rộng diện tích thâm canh tăng vụ, chăm sóc diện tích cây ăn quả. Nhờ chủ động được nguồn nước tưới tiêu, năng suất cây trồng tăng lên nhiều và có ý nghĩa trong việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng.
3.3 Xây dựng nguồn nước dự trữ
Việc dự trữ nguồn nước là rất quan trọng, qua sự tác động bất lợi của thời tiết có thể dẫn đến cạn kiệt nguồn nước tưới cho cây trồng trong một thời điểm nào đó. Chính vì vậy cần có nguồn dự trữ nước cho cây trồng trong những mùa khô hạn. Các mô hình giếng nước, ao, hồ được tạo ra giúp cho dự trữ nước trong một thời gian dài, nhờ việc tận dụng nguồn nước mưa trong mùa mưa để dự trữ cho mùa khô. Đây có thể xem là một giải pháp trong quản lý nước cây trồng hiệu quả.
Ngoài việc đảm bảo nguồn cung đầy đủ, quản lý nước cây trồng, các hệ thống quản lý nước nêu trên còn có vai trò hạn chế ngập úng khi gặp các trận mưa lớn, giúp quá trình thoát nước trở nên nhanh chóng hơn.
Với tầm quan trọng của yếu tố nước tưới đối với cây trồng, ngày càng có nhiều biện pháp giúp quản lý nguồn nước tưới một cách hiệu quả. Có thể thấy nước là thành phần thiết yếu đối với đời sống cây trồng, chính vì vậy quản lý nước chính là chìa khóa vàng giúp bảo vệ cây trồng.
Sfarm.vn
*Xem thêm:
- Phòng trị sâu bệnh hiệu quả từ chiết xuất cây Neem
- Bọ rùa và những lợi ích trong bảo vệ cây trồng
- Bảo vệ đất trồng hiệu quả với các nguyên liệu thực vật
- Bẫy Pheromone – liệu pháp vàng trong phòng trị côn trùng gây hại
- [ Nấm Trichoderma]: Thành phần, Tác dụng, Cách sử dụng hiệu quả
