Đất trồng xoài đóng vai trò then chốt giúp cây phát triển khỏe và cho trái ổn định. Bài viết từ SFARM sẽ hướng dẫn cách chọn loại đất phù hợp, khoảng cách trồng chuẩn và kỹ thuật chăm sóc cơ bản, đồng thời gợi ý sử dụng phân hữu cơ để tăng độ phì nhiêu, giúp bà con dễ dàng kiến tạo vườn xoài bền vững.
1. Cây xoài và vai trò của đất trồng xoài
Xoài là cây ăn quả nhiệt đới được trồng phổ biến ở nhiều vùng nước ta. Đây là loại trái cây vừa có giá trị kinh tế, vừa mang lại lợi ích dinh dưỡng cao. Để cây phát triển khỏe mạnh, việc lựa chọn đất trồng xoài phù hợp có vai trò quyết định đến năng suất và chất lượng quả.
1.1. Lợi ích kinh tế và giá trị dinh dưỡng của cây xoài
Xoài mang lại giá trị kinh tế ổn định cho nông hộ và nhà vườn nhờ nhu cầu tiêu thụ lớn trong và ngoài nước. Trái xoài giàu vitamin, khoáng chất, cung cấp năng lượng và có lợi cho sức khỏe. Ngoài ra, nhiều giống xoài đặc sản còn trở thành thương hiệu, góp phần nâng cao thu nhập cho người trồng.
1.2. Vì sao đất trồng xoài phù hợp giúp cây phát triển bền và sai quả
Đất giữ vai trò là môi trường sống, cung cấp nước và dinh dưỡng cho cây xoài. Khi đất trồng xoài đáp ứng đúng yêu cầu, bộ rễ phát triển mạnh, cây sinh trưởng tốt, khả năng ra hoa đậu quả cao. Ngược lại, đất không phù hợp sẽ khiến cây còi cọc, năng suất thấp và dễ mắc sâu bệnh.
2. Đất trồng xoài là đất gì và điều kiện sinh trưởng
Cây xoài không quá kén đất nhưng cần môi trường phù hợp để phát triển bền vững. Ngoài yếu tố đất, khí hậu, ánh sáng và nguồn nước cũng ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh trưởng của cây.
2.1. Đặc điểm đất trồng xoài phù hợp nhất
Các loại đất thích hợp để trồng xoài gồm đất pha cát, đất đỏ bazan, đất phù sa cổ, đất phù sa ven sông, đất vàng, đất xám và đất feralit. Trong đó, đất pha cát được đánh giá cao nhất nhờ khả năng thoát nước và độ tơi xốp.
Tầng đất canh tác cần đạt từ 1,5–2m, mực nước ngầm sâu hơn 2,5m để tránh ngập úng. Độ pH phù hợp dao động từ 5,5–7,0. Đặc biệt, cây xoài cho năng suất cao hơn khi trồng trên đất nhẹ, ít màu mỡ so với đất quá phì nhiêu.
2.2. Điều kiện khí hậu, ánh sáng và nước cho quá trình phát triển của cây xoài
Xoài là cây ưa khí hậu nhiệt đới, chịu nóng và chịu hạn tốt. Cây phát triển tối ưu ở nhiệt độ 23–28°C, có thể chịu được nắng nóng đến 40–45°C. Nước tưới cần cung cấp đầy đủ vào giai đoạn cây nhỏ và khi cây ra hoa kết trái. Ánh sáng đầy đủ giúp xoài quang hợp tốt, tăng khả năng ra hoa và đậu quả.
3. Chuẩn bị đất và hố trồng xoài
Việc chuẩn bị đất trồng xoài và đào hố đúng kỹ thuật là yếu tố quan trọng để cây bén rễ nhanh và sinh trưởng tốt ngay từ đầu.
3.1. Kích thước hố thích hợp để trồng xoài là gì?
Hố trồng cần đào trước 1–2 tháng để xử lý đất và phân bón. Với đất bằng hoặc đất thoát nước tốt, hố có kích thước 60×60×60cm. Với đất đồi, nên đào hố lớn hơn, khoảng 80×80×80cm. Khoảng cách giữa các hố phụ thuộc vào giống và điều kiện đất, thường từ 8×8m, 8×9m đến 10×10m.
3.2. Cách trộn đất, bón lót trước khi trồng xoài
Sau khi đào hố, tiến hành bón lót bằng 50kg phân chuồng hoai mục + 1,5–2kg super lân. Với đất đồi nên bổ sung thêm 1kg vôi bột. Toàn bộ phân cần trộn đều với lớp đất mặt trước khi lấp lại để tạo môi trường giàu dinh dưỡng cho cây.
4. Giống xoài, thời gian và khoảng cách trồng cây xoài
Giống, thời vụ và khoảng cách trồng là những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của vườn xoài.
4.1. Các giống xoài phổ biến ở Việt Nam
Một số giống xoài được trồng nhiều hiện nay gồm: xoài Cát Hòa Lộc, xoài Tứ Quý, xoài Cát Chu. Trong đó, Cát Hòa Lộc và Tứ Quý được ưa chuộng nhờ trái to, ngọt và giá trị kinh tế cao. Ngoài ra còn có các giống truyền thống như xoài hòn, xoài thanh ca, xoài xiêm, nhưng ít phổ biến hơn do hiệu quả kinh tế thấp.
4.2. Thời vụ trồng xoài thuận lợi
Xoài có thể trồng quanh năm, nhưng thời điểm thích hợp nhất là đầu mùa mưa. Khi trồng vào mùa khô cần chú ý tưới nước thường xuyên. Đối với trồng quy mô nhỏ trong gia đình, bà con có thể trồng vào nhiều thời điểm khác nhau, miễn đảm bảo đủ ẩm cho cây.
4.3. Khoảng cách trồng cây xoài là bao nhiêu?
Do xoài là cây có tán rộng và sống lâu năm, nên khoảng cách trồng lý tưởng là 8×8m hoặc 10×10m. Có thể trồng dày hơn 5×6m, nhưng về sau cần tỉa bớt để tạo không gian cho cây phát triển và hạn chế sâu bệnh.
5. Kỹ thuật trồng xoài hiệu quả
Để cây xoài sinh trưởng ổn định và đạt năng suất cao, bà con cần thực hiện đúng các bước trồng và nhân giống.
5.1. Đặt cây, lấp đất và cố định gốc
Sau khi chuẩn bị hố, đào một hốc nhỏ ở giữa, đặt bầu cây vào và lấp đất ngang cổ rễ. Nén đất chặt xung quanh để cây đứng vững. Cắm 2 cọc chéo hình chữ X và buộc cố định để tránh lay gốc. Sau đó tủ rơm, cỏ khô quanh gốc và tưới nước giữ ẩm liên tục trong tháng đầu.
5.2. Phương pháp nhân giống xoài: gieo hạt, ghép cành
Xoài có thể nhân giống bằng hạt, chiết cành, ghép cành. Trong đó, phổ biến nhất là ghép cành để đảm bảo chất lượng và nhanh cho quả. Cây ghép đạt chuẩn cần cao 40–50cm, thân mập, lá xanh đậm, không sâu bệnh, có từ 2–3 đợt lộc. Gốc ghép thường là xoài bưởi hoặc xoài hôi.
6. Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây xoài
Chăm sóc đúng cách giúp cây xoài khỏe mạnh, ra hoa và cho trái ổn định nhiều năm.
6.1. Tưới nước, làm cỏ và giữ ẩm gốc
Khi mới trồng, cần tưới 2–3 ngày/lần để giữ ẩm cho rễ. Về sau, giảm dần tần suất nhưng vẫn duy trì độ ẩm ổn định. Làm cỏ thường xuyên để hạn chế cạnh tranh dinh dưỡng. Có thể dùng cỏ khô hoặc rơm tủ quanh gốc để giữ ẩm và hạn chế cỏ dại.
6.2. Cách bón phân cho xoài theo từng giai đoạn
Giai đoạn kiến thiết cơ bản, mỗi cây cần 300–500g NPK (16-16-8) + 300g urê/năm, chia làm 2 lần bón vào đầu và cuối mùa mưa. Cây trưởng thành cần 2–5kg NPK (16-16-8) + 1,5–3kg urê/năm, bón vào đầu mùa mưa và trước khi ra hoa. Ngoài ra, có thể bổ sung phân hữu cơ để cải tạo đất trồng xoài và nâng cao chất lượng quả.
6.3. Cắt tỉa cành, tạo tán để cây thông thoáng
Khi cây cao khoảng 1m, cần bấm ngọn để tạo tán cân đối. Ở giai đoạn trưởng thành, loại bỏ cành sâu bệnh, cành mọc bên trong tán, cành sát đất và cành kém hiệu quả. Việc cắt tỉa thường xuyên giúp cây thông thoáng, hạn chế sâu bệnh và tăng năng suất.
7. Ra hoa, cho trái và thu hoạch xoài
Để xoài ra hoa đồng loạt và cho năng suất cao, cần áp dụng biện pháp xử lý thích hợp.
7.1. Biện pháp xử lý ra hoa, tăng tỷ lệ đậu quả
Có thể sử dụng một số biện pháp xử lý để xoài ra hoa sớm, tránh thời điểm thu hoạch dội chợ. Một số giống xoài cần tưới thuốc ức chế sinh trưởng để kích thích ra hoa đồng loạt. Ngoài ra, cần chú ý bảo vệ hoa khỏi rầy và bệnh thán thư để tăng tỷ lệ đậu quả.
7.2. Trồng xoài bao lâu có trái?
Cây xoài gieo hạt thường mất 6–7 năm mới cho trái. Với xoài ghép hoặc tháp cành, cây có thể ra quả sau 3–4 năm trồng.
7.3. Thu hoạch và cách bảo quản xoài sau khi hái
Nên thu hoạch khi quả đạt độ già, vỏ sáng màu và có hương thơm đặc trưng. Hái vào lúc trời mát, khô ráo. Sau khi thu hoạch, phân loại trái và đóng gói cẩn thận nếu vận chuyển xa. Có thể lót rơm hoặc giấy để hạn chế dập nát.
8. Phòng trừ sâu bệnh hại trên xoài
Sâu bệnh hại là nguyên nhân làm giảm năng suất và chất lượng xoài. Cần phát hiện sớm và có biện pháp phòng trừ kịp thời.
8.1. Những sâu bệnh thường gặp trên cây xoài
Một số sâu bệnh phổ biến trên xoài gồm: bệnh thán thư, phấn trắng, thối đọt, cháy lá, ruồi đục quả, sâu đục thân và rệp sáp. Những bệnh này có thể gây rụng hoa, quả non hoặc làm quả bị thối hỏng.
8.2. Giải pháp xử lý an toàn và hiệu quả cho vườn xoài
Bà con nên thăm vườn thường xuyên để phát hiện kịp thời. Có thể áp dụng biện pháp sinh học như phun dung dịch tỏi, gừng, ớt hoặc dùng chế phẩm sinh học. Khi sâu bệnh nặng, cần sử dụng thuốc theo đúng hướng dẫn, kết hợp cắt tỉa cành bệnh và vệ sinh vườn.
Đất trồng xoài giữ vai trò quyết định trong việc giúp cây sinh trưởng khỏe, sai quả và kéo dài tuổi thọ vườn. Để áp dụng hiệu quả, bà con nên chọn đất phù hợp, chuẩn bị kỹ lưỡng và kết hợp chăm sóc đúng cách. Đừng quên ghé SFARM Blog để tham khảo thêm nhiều kinh nghiệm thực tế!
Xem thêm:
- Kỹ thuật trồng và chăm sóc xoài đạt năng suất xao
- Hướng dẫn cách trồng và chăm sóc cây hồng xiêm xoài
- Đất trồng là gì? Tính chất, các loại đất trồng cây phổ biến hiện nay
- Đất SFARM có mấy loại?
- Đất cát trồng cây gì? Danh sách cây trồng và cách cải tạo đất
SFARM – Đặng Gia Trang vinh hạnh là nhà cung cấp tin cậy các sản phẩm vật tư nông nghiệp theo hướng hữu cơ, sinh học của 1500 đại lý, cửa hàng trên toàn quốc. Mời quý khách liên hệ thông tin sau để đội ngũ SFARM có thể nhanh chóng hỗ trợ:
– Website: https://sfarm.vn/
– Hotline: 0902652099
– Zalo: CSKH SFARM – 0902652099
