Đất trồng điều là yếu tố then chốt ảnh hưởng đến khả năng sinh trưởng, cho năng suất hạt ổn định và chất lượng cao. Trong bài viết này, SFARM sẽ chia sẻ cách chọn và chuẩn bị đất phù hợp, kết hợp sử dụng phân hữu cơ để cải tạo độ phì nhiêu và tăng khả năng chống chịu cho cây điều, giúp nhà vườn đạt hiệu quả bền vững.
1. Giới thiệu về cây điều
1.1. Đặc điểm sinh học và hình thái cây điều
Cây điều thuộc nhóm cây công nghiệp lâu năm, có khả năng thích nghi tốt ở nhiều vùng sinh thái khác nhau. Thân cây cao từ 6–12m, tán rộng, bộ rễ phát triển mạnh ăn sâu trong đất. Lá điều dày, màu xanh đậm, hoa mọc thành chùm ở đầu cành, quả gồm phần hạt và phần quả mọng nước.
1.2. Ý nghĩa kinh tế và giá trị cây điều trong nông nghiệp
Điều mang lại giá trị kinh tế cao nhờ hạt điều – sản phẩm xuất khẩu đứng hàng đầu trong nhóm nông sản. Ngoài hạt, vỏ, nhựa và gỗ điều cũng được sử dụng trong công nghiệp và đời sống. Ở nhiều vùng, cây điều góp phần phủ xanh đất trống, chống xói mòn và cải tạo môi trường.
1.3. Các loại điều phổ biến ở Việt Nam
Việt Nam hiện có nhiều giống điều, trong đó giống điều ghép PN1, AB29, AB0508, MH4/5, MH5/4 được trồng rộng rãi. Các giống này cho hạt to, tỷ lệ nhân cao, chống chịu tốt với sâu bệnh. Ngoài ra còn có giống địa phương truyền thống, tuy hạt nhỏ nhưng thích nghi tốt với điều kiện tự nhiên.
2. Điều kiện sinh trưởng của cây điều
2.1. Đất trồng
Điều có thể sinh trưởng trên nhiều loại đất khác nhau, từ đất đỏ bazan, đất xám đến đất cát pha. Tuy nhiên, đất trồng điều cần tơi xốp, thoát nước tốt, tầng đất sâu để bộ rễ phát triển. Cây rất kỵ đất úng, nếu rễ bị ngập lâu ngày sẽ dẫn đến còi cọc hoặc chết.
2.2. Độ pH lý tưởng
Đất trồng điều thích hợp nhất khi có độ pH từ 5.5 đến 6.5. Nếu đất quá chua hoặc quá kiềm, cây sẽ khó hấp thu dinh dưỡng, sinh trưởng kém. Người trồng có thể bổ sung vôi để nâng pH hoặc sử dụng phân hữu cơ để cải thiện đất.
2.3. Yếu tố khí hậu
Điều là cây ưa sáng hoàn toàn, cần khoảng 2000 giờ nắng mỗi năm. Nhiệt độ thích hợp trong khoảng 24–28°C, dưới 18°C cây phát triển chậm, trên 40°C dễ làm rụng hoa và quả. Lượng mưa trung bình 1000–2000mm/năm, phân bổ rõ rệt theo mùa mưa – mùa khô. Độ ẩm không khí thích hợp khoảng 65–80%.
2.4. Độ cao, gió và các điều kiện tự nhiên khác
Điều phát triển tốt ở độ cao dưới 600m so với mực nước biển. Gió có vai trò quan trọng trong quá trình thụ phấn, nhưng gió mạnh hoặc gió mặn dễ làm rụng hoa và cháy lá. Ở những vùng đất dốc, cây điều cũng giúp giữ đất, chống xói mòn hiệu quả.
3. Các loại đất phù hợp trồng cây điều
3.1. Đất đỏ bazan
Đây là loại đất trồng điều lý tưởng, phân bố nhiều ở Tây Nguyên và Đông Nam Bộ. Đất đỏ bazan giàu dinh dưỡng, kết cấu tơi xốp và thoát nước tốt. Cây điều trồng trên đất này sinh trưởng khỏe, ít phải chăm sóc và cho năng suất cao.
3.2. Đất xám feralit
Đất xám thường gặp ở các vùng đồi núi thấp. Loại đất này nhẹ, thoáng nhưng nghèo dinh dưỡng. Khi trồng điều, bà con cần bón bổ sung phân hữu cơ và phân vi sinh để cải tạo đất. Với sự chăm sóc hợp lý, cây điều trên đất xám vẫn phát triển ổn định.
3.3. Đất cát pha
Ở các vùng ven biển, đất cát pha cũng là lựa chọn phù hợp. Đất có khả năng thoát nước tốt, hạn chế ngập úng cho cây điều. Tuy nhiên, nhược điểm là nghèo dinh dưỡng, bà con cần tăng cường bón phân hữu cơ và duy trì độ ẩm cho đất để cây sinh trưởng.
3.4. Đặc điểm và ưu nhược điểm từng loại đất
- Đất đỏ bazan: ưu điểm giàu dinh dưỡng, nhược điểm là tập trung ở một số vùng nhất định.
- Đất xám feralit: dễ canh tác, nhưng cần bổ sung dinh dưỡng thường xuyên.
- Đất cát pha: thoát nước tốt, song nghèo dinh dưỡng, cần cải tạo đất nhiều hơn.
4. Chuẩn bị đất trồng cây điều
4.1. Làm đất
Trước khi trồng, đất cần được cày xới kỹ để tơi xốp, loại bỏ cỏ dại và rễ cây còn sót. Đối với vùng đồi dốc, nên thiết kế bậc thang để hạn chế xói mòn. Khâu làm đất giúp tăng khả năng thoát nước và cải thiện độ tơi xốp.
4.2. Bón lót phân hữu cơ, phân chuồng hoai và bổ sung vi sinh
Trong quá trình chuẩn bị đất, bà con nên bón lót phân chuồng hoai mục, phân hữu cơ kết hợp phân lân để cung cấp dinh dưỡng ban đầu cho cây. Việc bổ sung chế phẩm vi sinh sẽ giúp đất giàu mùn, cải thiện độ màu mỡ.
4.3. Điều chỉnh độ pH nếu đất quá chua hoặc kiềm
Nếu đất trồng điều có độ pH thấp, nên bón thêm vôi để nâng độ pH. Ngược lại, với đất kiềm, cần tăng cường phân hữu cơ để cân bằng. Điều chỉnh pH đất giúp cây điều hấp thụ dinh dưỡng tốt và phát triển khỏe mạnh.
5. Kỹ thuật trồng cây điều
5.1. Chọn giống
Giống điều quyết định trực tiếp đến năng suất và chất lượng hạt. Cây giống cần khỏe mạnh, hạt dưới 170 hạt/kg, tỷ lệ nhân cao và khả năng chống sâu bệnh tốt. Các giống điều ghép PN1, AB29, AB0508, MH4/5, MH5/4 được khuyến khích sử dụng.
5.2. Thiết kế vườn
Vườn điều cần được thiết kế hợp lý, thuận lợi chăm sóc. Mật độ trồng ban đầu khoảng 200 cây/ha, với khoảng cách 8×6m hoặc 10×5m. Khi cây lớn, nên tỉa thưa để còn 100–120 cây/ha. Hố trồng kích thước 50×50×50cm, bón lót phân chuồng hoai trước khi trồng.
5.3. Thời vụ trồng thích hợp
Cây điều nên được trồng vào đầu mùa mưa, từ tháng 6 đến tháng 8, khi đất đủ ẩm, giúp cây bén rễ nhanh. Ngoài ra, một số vùng có thể trồng vào cuối mùa khô nếu chủ động nguồn nước tưới.
6. Chăm sóc cây điều sau trồng
6.1. Tưới nước
Trong giai đoạn đầu, cây cần được tưới nước thường xuyên để duy trì độ ẩm đất. Tuy nhiên, cần tránh để đất trồng điều ngập úng. Có thể đào bồn đường kính 2–4m quanh gốc để giữ nước thuận lợi.
6.2. Bón phân
- Giai đoạn kiến thiết (1–3 năm đầu): Bón phân NPK 20-20-15, 16-16-8 hoặc phân hữu cơ để nuôi rễ, cành, lá. Bón nhiều đợt, mỗi đợt cách nhau 1–2 tháng.
- Giai đoạn kinh doanh (từ năm thứ 4): Bón 2–3 đợt/năm, tập trung đầu và cuối mùa mưa. Sử dụng NPK 20-20-15, 17-7-17, 16-9-21 kết hợp phân hữu cơ.
6.3. Làm cỏ, tỉa cành và phòng trừ sâu bệnh hại
Trong 2–3 năm đầu, có thể trồng xen cây họ đậu ngắn ngày để hạn chế cỏ dại. Thường xuyên làm cỏ, xới đất quanh gốc để cải thiện độ thoáng. Khi cây cao 0.8–1m, bấm ngọn, nuôi 3–5 cành chính để tạo tán. Sau mỗi vụ thu hoạch, tỉa bỏ cành khô, sâu bệnh để cây thông thoáng.
6.4. Theo dõi sinh trưởng, điều chỉnh dinh dưỡng
Người trồng cần theo dõi sự phát triển của cây để điều chỉnh lượng phân bón và nước tưới. Nếu cây phát triển chậm, lá vàng, cần bổ sung thêm dinh dưỡng. Việc quản lý sâu bệnh kịp thời sẽ giúp vườn điều duy trì năng suất ổn định.
7. Thu hoạch và sử dụng đất trồng điều
7.1. Thời gian cây bắt đầu cho hạt và năng suất
Cây điều thường bắt đầu cho thu hoạch từ năm thứ 3–4, năng suất tăng dần theo tuổi cây. Ở giai đoạn kinh doanh ổn định, mỗi hecta có thể đạt sản lượng 1–2 tấn hạt/năm, tùy điều kiện chăm sóc và đất trồng điều.
7.2. Kỹ thuật thu hoạch an toàn, bảo quản đất trồng sau thu hoạch
Hạt điều chín rụng xuống đất cần được nhặt kịp thời, tránh ẩm mốc. Sau thu hoạch, cần dọn sạch lá khô, cỏ dại trong vườn để bảo vệ đất trồng điều. Việc duy trì lớp phủ hữu cơ tự nhiên sẽ giúp đất giữ ẩm và giàu mùn hơn.
7.3. Cách cải tạo đất sau nhiều vụ trồng
Sau nhiều năm canh tác, đất dễ bị chai cứng và nghèo dinh dưỡng. Bà con nên bổ sung phân chuồng hoai, trồng xen cây họ đậu để cố định đạm và cải thiện đất. Ngoài ra, có thể cày xới, phơi ải để đất thoáng khí, tăng độ tơi xốp.
Đất trồng điều là yếu tố cốt lõi quyết định năng suất và chất lượng vườn điều. Qua bài viết, bạn đã nắm rõ cách chọn và chuẩn bị đất trồng điều để cây sinh trưởng tốt, nâng cao hiệu quả canh tác và hạn chế sâu bệnh. Đừng quên cập nhật thêm kiến thức hữu ích tại SFARM Blog và tham khảo các dòng sản phẩm hữu cơ bền vững tại SFARM để đồng hành cùng vườn điều của bạn.
Xem thêm:
- Cách bón phân NPK đúng kỹ thuật, hiệu quả, năng suất cho cây xanh mướt
- Bón vôi cải tạo đất như thế nào là hợp lý?
- Phân hữu cơ dùng để bón lót hay bón thúc cho cây trồng?
- Phân bón vi sinh là gì? Vai trò và cách dùng phân bón vi sinh
- Phân vi sinh cố định đạm là gì? Cách sử dụng hiệu quả
SFARM – Đặng Gia Trang vinh hạnh là nhà cung cấp tin cậy các sản phẩm vật tư nông nghiệp theo hướng hữu cơ, sinh học của 1500 đại lý, cửa hàng trên toàn quốc. Mời quý khách liên hệ thông tin sau để đội ngũ SFARM có thể nhanh chóng hỗ trợ:
– Website: https://sfarm.vn/
– Hotline: 0902652099
– Zalo: CSKH SFARM – 0902652099
