Chăm sóc cây tiêu vào mùa khô là một trong những bài toán khó với bà con nông dân, nhất là trong bối cảnh thời tiết ngày càng khắc nghiệt và hạn hán kéo dài nhiều nơi. Trong bài viết này, SFARM sẽ chia sẻ kỹ thuật chăm sóc cây tiêu vào mùa khô và quy trình bón phân hữu cơ (phân trùn quế, phân gà, phân bò) giúp cây giữ ẩm tốt, phục hồi rễ và đảm bảo ra hoa đúng thời vụ.
1. Ảnh hưởng của mùa khô đến cây hồ tiêu
Mùa khô là giai đoạn thử thách lớn đối với cây hồ tiêu. Thiếu nước kéo dài không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến sinh trưởng mà còn làm tăng nguy cơ sâu bệnh, khiến cây giảm năng suất rõ rệt nếu không được chăm sóc đúng cách.
1.1 Thiếu nước, cây bị khô héo, lá rụng
Đây là biểu hiện đầu tiên và phổ biến nhất khi cây không được chăm sóc cây tiêu vào mùa khô đúng cách.
Khi đất thiếu ẩm, rễ tiêu ngừng hoạt động dẫn đến lá bị héo rũ, mép lá cháy nhẹ, đọt non teo lại. Nếu tình trạng kéo dài, cây sẽ rụng lá hàng loạt, đốt tiêu không phát triển, rễ tơ hư tổn và có thể chết chậm.
1.2 Tăng nguy cơ sâu bệnh và nấm rễ
Mùa khô không đồng nghĩa với ít bệnh. Thực tế, đất khô nóng sẽ tạo điều kiện cho rệp sáp, tuyến trùng và một số loài nấm rễ sống dai phát triển. Cây suy yếu do thiếu nước lại càng dễ bị các tác nhân này tấn công, dẫn đến chết dây, thối gốc hoặc giảm khả năng hấp thu dinh dưỡng nghiêm trọng.
1.3 Năng suất giảm, hạt tiêu nhỏ và nhẹ
Đây là ảnh hưởng cuối cùng nhưng nghiêm trọng nhất nếu bà con không chú trọng chăm sóc cây tiêu vào mùa khô đúng kỹ thuật.
Nếu giai đoạn khô trùng với thời kỳ cây phân hóa mầm hoa, thiếu nước sẽ khiến hoa không nở hoặc rụng sớm, ảnh hưởng đến tỷ lệ đậu trái. Kết quả là hạt tiêu nhỏ, lép, không đều màu, làm giảm chất lượng thương phẩm và hiệu quả kinh tế.
2. Chăm sóc cây tiêu vào mùa khô đúng cách
Để giúp tiêu vượt qua mùa hạn, bà con cần áp dụng tổng hợp nhiều biện pháp từ tưới nước, che phủ, đến cải tạo hệ sinh thái đất. Chăm sóc cây tiêu vào mùa khô đúng cách sẽ giúp ổn định năng suất của vườn tiêu cho các mùa vụ sau.
2.1 Tưới nước hợp lý, tránh tưới dồn dập
Bà con không nên tưới quá nhiều nước trong một lần, vì cây đang khô hạn rất dễ bị sốc rễ. Thay vào đó, hãy tưới nhẹ, đều và chia nhỏ lượng nước theo ngày.
Tưới vào sáng sớm hoặc chiều mát để hạn chế bốc hơi và giúp cây hấp thụ tốt nhất. Việc duy trì lịch tưới hợp lý là cốt lõi trong kỹ thuật chăm sóc cây tiêu vào mùa khô.
2.2 Phủ gốc giữ ẩm bằng rơm rạ, thực vật sạch
Một lớp phủ hữu cơ quanh gốc từ rơm, xơ dừa, cỏ khô hoặc lá mục sạch sẽ giúp giữ ẩm đất, giảm nhiệt độ bốc hơi và bảo vệ rễ khỏi sốc nhiệt. Lớp phủ nên dày khoảng 5–7cm, cách gốc 10–15cm để tránh nấm gốc.
2.3 Trồng xen cây che phủ như lạc dại, cỏ vetiver
Đối với những vườn có độ dốc hoặc đất pha cát, bà con có thể trồng xen cây che phủ tầng thấp như lạc dại hoặc cỏ vetiver để giữ ẩm, hạn chế bốc hơi nước và giảm xói mòn.
Ngoài tác dụng bảo vệ đất, rễ của các loại cây này còn tạo hệ vi sinh vật có lợi quanh vùng rễ tiêu, hỗ trợ hấp thu khoáng và tăng sức đề kháng cho cây trong mùa khô.
3. Kỹ thuật tưới nước cho cây tiêu mùa khô
Tưới nước là yếu tố quan trọng trong quá trình chăm sóc cây tiêu vào mùa khô. Không chỉ tưới đúng thời điểm, mà còn phải tưới đúng cách để tránh lãng phí, ngăn đất bị trôi dinh dưỡng và bảo vệ cấu trúc đất.
3.1 Cách tưới tiết kiệm: tưới nhỏ giọt, phun mưa nhẹ
Hệ thống tưới nhỏ giọt hoặc phun mưa tia mịn là lựa chọn phù hợp trong mùa khô. Cả hai phương pháp giúp nước thấm từ từ xuống vùng rễ, giảm hao hụt và không làm xói đất. Nếu chưa có điều kiện lắp hệ thống tự động, bà con có thể tưới tay bằng vòi tia nhỏ theo vòng quanh tán, tránh xối mạnh vào gốc.
3.2 Xác định thời điểm và lượng nước phù hợp
Bà con không nên tưới theo thói quen, mà cần căn cứ vào độ ẩm thực tế trong đất. Có thể dùng tay nắm đất vùng rễ, nếu đất kết chặt vừa phải là đủ ẩm. Trung bình tưới 3–5 ngày/lần, mỗi lần 10–15 lít nước/trụ, tùy theo độ tuổi cây và loại đất.
3.3 Duy trì độ ẩm vừa đủ để rễ không úng
Chăm sóc cây tiêu vào mùa khô cần chú trọng điều tiết độ ẩm ổn định hơn là tưới thật nhiều nước một lúc.
Một sai lầm bà con thường gặp là tưới quá nhiều khiến đất bí, rễ tiêu bị ngộp và có nguy cơ thối. Vì vậy, bà con hãy duy trì độ ẩm vừa đủ, không để đất quá khô nhưng cũng tránh sũng nước.
4. Cung cấp dinh dưỡng và phục hồi cây tiêu
Ngoài tưới nước, việc bổ sung dinh dưỡng hợp lý là yếu tố không thể thiếu khi chăm sóc cây tiêu vào mùa khô. Trong giai đoạn này, rễ cây yếu hơn nên cần ưu tiên các nguồn phân dễ tiêu, giàu hữu cơ và ít gây sốc cho cây.
4.1 Dùng phân chuồng ủ hoai + Trichoderma
Phân chuồng hoai mục kết hợp chế phẩm Trichoderma không chỉ cung cấp dưỡng chất mà còn cải tạo đất, giúp rễ tiêu phát triển khỏe. Trichoderma còn có khả năng ức chế nấm hại trong đất, bảo vệ vùng rễ yếu trong mùa hạn. Bà con có thể trộn phân vào rãnh cách gốc 30–40cm rồi tưới nhẹ để kích hoạt vi sinh.
Bón phân chuồng hoai mục và Trichoderma để cải tạo đất giúp rễ khỏe, ức chế nấm hại
4.2 Ưu tiên phân hữu cơ vi sinh và phân bón lá
Phân hữu cơ vi sinh, đặc biệt là phân trùn quế, giúp tăng cường hệ vi sinh vật có lợi và giữ ẩm cho đất tốt hơn. Ngoài ra, nên kết hợp phun phân bón lá chứa vi lượng như Bo, Mg, Zn vào buổi sáng mát để cây hấp thu nhanh, thúc đẩy chồi non và tăng sức chống chịu trong điều kiện khô hạn.
4.3 Phân bón dễ hấp thu giúp cây phục hồi nhanh
Trong mùa khô, rễ hoạt động chậm, nên cần chọn dạng phân dễ tiêu như NPK hòa tan, humic hoặc amino acid để cây phục hồi nhanh. Tránh bón phân quá mạnh hoặc liều lượng lớn trong một lần, vì cây có thể sốc, đọt bị cháy hoặc vàng lá.
5. Phòng trừ sâu bệnh trong mùa khô
Nhiều người lầm tưởng mùa khô không có sâu bệnh. Thực tế, khi cây tiêu yếu do thiếu nước, sức đề kháng giảm là thời điểm thuận lợi để các loài côn trùng và nấm đất gây hại phát triển mạnh.
5.1 Tuyến trùng và rệp sáp – tác nhân phổ biến
Tuyến trùng chích hút rễ làm cây tiêu còi cọc, chậm phát triển. Còn rệp sáp thường bám vào rễ hoặc mặt dưới lá, hút nhựa khiến cây suy yếu. Cả hai đối tượng này đều xuất hiện mạnh trong điều kiện đất khô, thiếu che phủ hoặc không có vi sinh vật đối kháng.
5.2 Giải pháp sinh học và kiểm soát độ ẩm
Để hạn chế sâu bệnh, bà con có thể phun hoặc tưới chế phẩm sinh học chứa nấm xanh, nấm trắng hoặc vi khuẩn Bacillus. Ngoài ra, cần duy trì độ ẩm ổn định trong đất, tránh khô hạn kéo dài hoặc ẩm cục bộ để không tạo môi trường thuận lợi cho hại khuẩn phát triển.
5.3 Duy trì vườn thông thoáng để hạn chế dịch bệnh
Vào mùa khô, ánh sáng mạnh và không khí khô khiến cây dễ bị sốc nhiệt nếu tán quá rậm. Cần tỉa bớt các cành thấp, lá che gốc và làm sạch cỏ dại quanh trụ để tăng độ thông thoáng. Đây cũng là cách giúp chăm sóc cây tiêu vào mùa khô hiệu quả, giúp hạn chế dịch bệnh và giúp cây thoáng gốc để hấp thu dưỡng chất tốt hơn.
6. Lưu ý khi chăm sóc tiêu theo từng giai đoạn khô hạn
Mỗi giai đoạn của mùa khô sẽ có mức độ ảnh hưởng khác nhau đến sinh lý cây. Do đó, việc phân chia lịch chăm sóc theo từng thời kỳ sẽ giúp bà con có thể chủ động điều chỉnh và tránh quá tải cho cây.
6.1 Giai đoạn đầu: chuẩn bị và tưới nền ổn định
Ngay đầu mùa khô, cần bắt đầu tưới nền, tủ gốc và dọn cỏ sạch quanh trụ. Đây là thời điểm để cây làm quen dần với điều kiện thiếu nước, đồng thời bắt đầu tích lũy dinh dưỡng chuẩn bị ra hoa. Không nên tưới quá nhiều nhưng cần đảm bảo ẩm sâu để rễ không sốc.
6.2 Giai đoạn giữa: bổ sung phân, giữ ẩm đất
Giai đoạn giữa là thời kỳ cây tiêu cần nhiều dinh dưỡng để phát triển chồi và hoa. Chăm sóc cây tiêu vào mùa khô ở giai đoạn này cần tập trung vào bón phân hữu cơ kết hợp phân bón lá, tưới đều mỗi 3–5 ngày, phủ gốc liên tục bằng lớp hữu cơ khô để bảo vệ độ ẩm.
6.3 Giai đoạn cuối: cắt tỉa nhẹ, kích ra rễ mới
Cuối mùa khô, khi thời tiết bắt đầu dịu hơn, có thể cắt tỉa nhẹ các đọt cũ, cành yếu, kết hợp bón thúc bằng phân dễ tiêu để kích thích cây tiêu ra rễ non và chồi mới, tạo tiền đề phục hồi nhanh trong mùa mưa. Đây cũng là lúc bà con cần theo dõi cây sát sao hơn để can thiệp phòng bệnh kịp thời nếu cần.
SFARM đã hướng dẫn bà con những giải pháp cụ thể, dễ áp dụng và an toàn để chăm sóc cây tiêu vào mùa khô. Việc duy trì độ ẩm ổn định và bổ sung dinh dưỡng sẽ giúp cây tiêu đạt năng suất cao. Đừng quên theo dõi SFARM Blog để cập nhật thêm nhiều kỹ thuật canh tác khác nhé!
Xem thêm:
- Cách nhận biết sớm bệnh rụng đốt trên cây tiêu và kỹ thuật xử lý dứt điểm
- Bí quyết sử dụng phân trùn quế cho hồ tiêu hiệu quả
- Kỹ thuật trồng tiêu xen cà phê tăng thu kép bền vững cho nông hộ
- Nên trồng giống cà phê nào? 9 giống cà phê có năng suất cao
- Cách trồng sầu riêng bằng hạt dễ, nảy mầm tốt, sai quả
SFARM – Đặng Gia Trang vinh hạnh là nhà cung cấp tin cậy các sản phẩm vật tư nông nghiệp theo hướng hữu cơ, sinh học của hơn 1500 đại lý, cửa hàng trên toàn quốc. Mời quý Khách hàng liên hệ thông tin sau để đội ngũ SFARM có thể nhanh chóng hỗ trợ:
– Website: https://sfarm.vn/
– Hotline: 0902652099
– Zalo: CSKH SFARM – 0902652099
