Trước khi công nghệ hóa học được phát minh, vai trò của phân hữu cơ trong canh tác nông nghiệp rất quan trọng. Đó là khi nền nông nghiệp hiện đại chưa biết đến hóa học là gì. Vậy phân bón hữu cơ là gì và lý do vì sao nên sử dụng phân hữu cơ cho cây trồng.
Phân bón hữu cơ là gì?
Khi con người bắt đầu sử dụng các loại thuốc BVTV hóa học và phân hóa học và đã đạt được những kết quả đầy ấn tượng. Lúc đó không mấy người có thể nhìn thấy trước các hậu quả khủng khiếp mà các loại hóa chất tác động liên tục lên sức khỏe con người, lên môi trường bây giờ và cả trong tương lai nữa.
Trước hết, ta cần hiểu một chút cơ bản về nhu cầu dinh dưỡng của cây trồng và vai trò của phân bón trong canh tác nông nghiệp: Phân hóa học được chế tạo bởi các nguyên tố hóa học như N, P, K, Ca, Mg, S, Fe, Cu, Zn, Mn… dưới các dạng muối phóng thích nhanh khi hòa tan trong nước. Hiển nhiên là cây trồng cần nhiều chất hơn các chất này để có sự phát triển tốt, vào khoảng 16 nguyên tố được xem là cần thiết và có tới 56 nguyên tố đã được khám phá trong đời sống của thực vật.
Cây trồng được chăm sóc bằng phân hóa học sẽ có sự phát triển nhanh làm cho chúng nhìn bề ngoài có vẻ tươi tốt xum xuê. Tuy nhiên sự phát triển nhanh như vậy sẽ làm cho cấu trúc các mô của cây chứa nhiều nước hơn và hậu quả là cây trồng rất mẫn cảm với các loại bệnh và chất lượng dinh dưỡng của sản phẩm sẽ bị ảnh hưởng.
Nhiều cuộc tranh luận rất sôi nổi về các công trình nghiên cứu khoa học đã cho thấy phân hóa học và thuốc BVTV sử dụng có liên quan tới các hiện tượng ô nhiễm nguồn nước, đất đai cằn cõi, thoái hóa và bị xói mòn. Sự thực là phân hóa học, thuốc sát trùng và thuốc diệt cỏ ngày nay đã làm ô nhiễm phần lớn các nguồn nước và trực tiếp liên quan tới nhiều hình thức ung thư, xảy thai và các chứng bệnh khác.
Khi phân hóa học được đưa vào đất, chúng tan ra và liên kết với các chất khoáng có sẵn trong đất, những sự liên kết mới này làm cho cây trồng bị bội thực một nguyên tố nào đó và tạo nên tình trạng mất cân đối dinh dưỡng, những phần còn lại tồn dư trong đất mà nhiều chất ở hình thức các chất độc. Hầu hết những người sử dụng phân hóa học nhiều đều công nhận rằng làm cho cây phát triển nhanh, cho năng suất cao đã trở thành một tập quán tốn kém là liên tục chạy theo nhu cầu muốn năng suất ngày một gia tăng bằng cách gia tăng lượng phân bón sử dụng. Tập quán này đã làm cho việc canh tác dần dần trở nên kém hiệu quả theo thời gian và cuối cùng là làm cho cấu trúc tự nhiên của đất đai bị phá vỡ, và đất canh tác bị suy kiệt. Phân NPK hoá học chỉ cung cấp chất dinh dưỡng trực tiếp cho cây trồng ngoài ra chẳng đóng góp được gì cho một vấn đề quan trọng hơn là ổn định hệ sinh thái đất qua việc cung cấp đầy đủ sự hỗ trợ về mặt sinh học và dinh dưỡng cho cây trồng cũng như các vi khuẩn và các sinh vật khác trong đất.
Một chuyên gia nông nghiệp, tác giả của một tài liệu hướng dẫn kỹ thuật canh tác nông nghiệp theo hướng hữu cơ đã nói rằng: “Về căn bản, việc bón phân hóa học cho cây trồng cũng giống như nuôi một con người bằng cách bơm các chất dinh dưỡng trực tiếp vào máu. Cây trồng cũng như chúng ta, không thể sống một cách mạnh khỏe bằng các thực phẩm nấu sẵn bày bán ngoài đường”. Ông ta cũng nhấn mạnh rằng nền khoa học đã khẳng định: “Một trang trại thành công luôn luôn bắt đầu từ đất đai phì nhiêu. 90% các trang trại thất bại đều do đất đai nghèo nàn gây ra cả”.
10 Lý do nên dùng phân hữu cơ trong canh tác nông nghiệp
Bảo vệ các thế hệ tương lai
Trung bình một đứa trẻ tiếp nhận 4 lần nhiều hơn một người lớn đối với ít nhất 8 loại thuốc sát trùng gây ung thư đang được sử dụng một cách rộng rãi trong công nghệ thực phẩm.
Sự lựa chọn thực phẩm của bạn ngày hôm nay sẽ ảnh hưởng rất mạnh mẽ tới sức khỏe của con cái bạn trong tương lai.
Ngăn ngừa đất bị xói mòn
Cơ Quan Các Dịch Vụ Bảo Dưỡng Đất Đai ở Mỹ ước tính rằng mỗi năm có hơn 3 tỷ tấn đất bề mặt bị xói mòn đi ở các vùng đất canh tác trên khắp nước Mỹ. Điều này có nghĩa là đất bị xói mòn đi gấp 7 lần tốc độ nó được tạo thành một cách tự nhiên. Đất là yếu tố cơ bản trong một chuỗi nhiều yếu tố của quy trình canh tác nông nghiệp theo hướng hữu cơ. Tuy nhiên trong quy trình canh tác nông nghiệp dựa vào phân hoá học, đất chỉ được xem như một giá thể để cho cây trồng mọc được và từ đó có thể chăm bón bằng phân hóa học, kết quả là nền nông nghiệp của nước Mỹ ngày nay đã phải chịu đựng một sự xói mòn đất đai tệ hại nhất trong lịch sử.
Bảo vệ phẩm chất của nước
Nước chiếm tỷ lệ 2/3 trọng lượng cơ thể bạn và bao phủ 3/4 bề mặt trái đất. Cơ Quan Bảo Vệ Môi Trường (Mỹ) ước tính rằng các chất sát trùng là nguyên nhân gây nên một số bệnh ung thư, làm nhiễm độc các tầng nước ngầm trên 38 tiểu bang, và làm ô nhiễm nguồn nước uống chính của hơn phân nửa dân số toàn quốc trên khắp nước Mỹ.
Tiết kiệm năng lượng
Những nông trại ở Mỹ đã thay đổi một cách mạnh mẽ trong 3 thế hệ gần đây, từ tầm cỡ của các doanh nghiệp gia đình tùy thuộc hoàn toàn vào sức lao động của con người đã trở thành các nông trại có tính công nghiệp tầm cỡ lớn. Nền nông nghiệp tại Mỹ hiện tiêu thụ một lượng dầu mỏ nhiều hơn bất kỳ ngành kỹ nghệ đơn thuần nào khác, vào khoảng 12% tổng số năng lượng được cung cấp trên toàn quốc. Ngày nay nguồn năng lượng được dùng để chế biến phân bón tổng hợp nhiều hơn là dùng trong việc làm cho đất đai màu mỡ, trồng trọt và thu hái trên tất cả các vụ mùa trong toàn nước Mỹ. Trong khi nền nông nghiệp hữu cơ vẫn cơ bản là sử dụng sức lao động ở những công đoạn có thể, bón phân chuồng, phân xanh để gìn giữ đất đai màu mỡ thay vì dùng phân hóa học tổng hợp.
Tránh đưa các loại hóa chất vào đĩa thức ăn của bạn
Có nhiều loại thuốc sát trùng được Cơ Quan Bảo Vệ Môi Trường chấp thuận cho sử dụng thật ra đã được đăng ký rất lâu trước khi tiến hành các cuộc nghiên cứu bổ sung nhằm tìm ra các liên hệ của các loại hóa chất này tới các chứng ung thư và các loại bệnh khác.
Ngày nay cơ quan này thừa nhận 60% các loại thuốc diệt cỏ, 90% các loại thuốc trừ nấm và 30% các loại thuốc diệt côn trùng đều có chứa các chất gây ung thư. Vào năm 1987 Viện Hàn Lâm Khoa Học Quốc Gia (Mỹ) công bố bản báo cáo trong đó ước tính rằng các loại thuốc diệt côn trùng có thể gây thêm 4 triệu ca ung thư trong số dân chúng nước Mỹ. Ít nhất thì một điều nguy hại mà mọi người công nhận là thuốc diệt côn trùng là chất độc được chế ra để giết các sinh vật sống và có thể gây nguy hại cho con người. Bên cạnh là tác nhân gây ung thư, thuốc diệt côn trùng còn liên can tới tình trạng sinh quái thai và làm tổn thương hệ thần kinh.
Bảo vệ lao động làm việc trong ngành nông nghiệp
Viện Nghiên Cứu Ung Thư Quốc Gia (Mỹ) đã nghiên cứu và thấy rằng các nông dân tiếp xúc với các loại thuốc diệt cỏ có nguy cơ bị ung thư cao gấp 6 lần so với người làm nghề khác. Tại tiểu bang California những ca ngộ độc thuốc sát trùng đã được báo cáo cho thấy rằng công nhân làm việc trên các nông trại có một tỷ lệ cao nhất về các loại bệnh nghề nghiệp. Sức khỏe của các công nhân làm việc trong các ngành nông nghiệp là một vấn đề quan trọng trong sự phát triển của quốc gia, vì tại các nơi đó thuốc diệt côn trùng sử dụng chưa được kiểm soát một cách chặt chẽ.
Giúp các nông gia cỡ nhỏ
Mặc dù càng ngày càng nhiều các trang trại quy mô công nghiệp đang chuyển qua sử dụng phân hữu cơ theo khuynh hướng nông nghiệp hữu cơ đang được cổ động mạnh mẽ trên khắp thế giới, cho tới nay hầu hết các trang trại hữu cơ đều có diện tích nhỏ theo quy mô gia đình vào khoảng dưới 10 ha mỗi trại. Người ta ước tính rằng nước Mỹ đã để mất đi 650,000 trang trại có quy mô gia đình trong thập niên vừa qua, và với dự đoán của Bộ Nông Nghiệp Mỹ thì phân nửa lượng nông sản tiêu thụ trên toàn quốc sẽ được sản xuất từ 1% tổng số các trang trại vào năm 2000. Nông trại hữu cơ có thể trở thành một trong vài mục tiêu sót lại dành cho các trang trại quy mô gia đình.
Hỗ trợ một nền kinh tế thật
Mặc dù thực phẩm canh tác theo hướng hữu cơ có thể xem là mắc hơn thực phẩm bình thường. Giá cả của nông sản bình thường không phản ảnh những chi phí được che dấu mà người thọ thuế phải gánh, trong đó có gần 74 tỷ đô la trong chính sách trợ giá nông sản của ngân sách 1988. Những chi phí được che đậy khác bao gồm phí thử nghiệm và kiểm tra việc sử dụng thuốc diệt côn trùng, việc tiêu hủy và làm vệ sinh các dư chất độc hại, sự tổn hại môi trường sống. Thí dụ nếu cộng cả chi phí về môi trường và xã hội cho hệ thống tưới tiêu thì giá của một cây cải xà lách sẽ từ 2 đến 3 đô la. Chi phí này sẽ được giảm thiểu nếu canh tác theo hướng hữu cơ.
Phân hữu cơ nâng cao sự đa dạng sinh học
Đơn canh là phương pháp canh tác một loại cây trồng trên các vùng đất lớn năm này qua năm khác. Trong khi phương pháp canh tác này làm gia tăng lượng nông sản gấp 3 lần trong thời kỳ từ 1950 đến 1970. Sự thiếu tính đa dạng trong canh tác đã gây nên hậu quả là đất mất đi sự cân đối dinh dưỡng tự nhiên. Để thay thế các dưỡng chất bị thiếu hụt, người ta bón phân hóa học với số lượng ngày càng tăng. Phương pháp đơn canh cũng làm cho cây trồng dễ mẫn cảm với sâu bệnh và sẽ làm cho nông dân càng ngày càng lệ thuộc vào thuốc BVTV. Mặc dù lượng thuốc BVTV sử dụng đã tăng gấp 10 lần trong thời gian từ 1947 đến 1974, sự thất thoát mùa màng do côn trùng phá hoại đã gia tăng gấp đôi, mà một phần là do các côn trùng này đã trở thành miễn nhiễm đối với một số loại thuốc BVTV.
Hương vị nông sản ngon hơn tốt hơn cho sức khỏe của bạn
Một lý do dễ hiểu tại sao những người giàu có, tiếng tăm chỉ ăn các loại nông sản trồng theo phương pháp hữu cơ thôi. Đơn giản là vì chúng ngon hơn. Kỹ thuật trồng trọt theo phương pháp hữu cơ bắt đầu từ khâu làm giàu dinh dưỡng cho đất canh tác, và theo tự nhiên dẫn đến làm giàu dinh dưỡng cho cây trồng và cuối cùng là làm giàu dinh dưỡng cho cơ thể chúng ta. Bạn có thể tưởng tượng các rau trái được trồng một cách tốt đẹp từ những khu đất giàu dinh dưỡng hữu cơ, rồi chuẩn bị thành các món ăn ngon lành và bày một cách hấp dẫn lên bàn ăn xong rồi cầm một chai thuốc xịt rầy và phun lên chúng trước khi ăn. Bạn nghĩ rằng nó có ảnh hưởng tới hương vị ngon lành của món ăn không? Bạn có nghĩ rằng nó sẽ ảnh hưởng tới cơ thể của bạn không? Hãy tưởng tượng rằng các thứ thuốc độc hại này đã tham gia trong quá trình canh tác để sản xuất ra thực phẩm cho bạn ăn, bạn thấy thế nào?.
