Tỏi không chỉ là gia vị quen thuộc mà còn có nhiều lợi ích cho sức khỏe. Nhiều người muốn tự trồng tỏi tại nhà nhưng chưa biết bắt đầu từ đâu. Vậy cách trồng tỏi như thế nào để tỏi lên mầm nhanh, củ to, thơm ngon? SFARM sẽ hướng dẫn bạn chi tiết từ khâu chuẩn bị đất, chọn giống đến kỹ thuật chăm sóc với các loại phân bón phổ biến như: phân trùn quế, phân gà hữu cơ, phân bò ủ vi sinh,… đảm bảo tỏi phát triển tốt ngay trong không gian nhỏ. Dù bạn trồng trên ban công, sân thượng hay trong chậu, chỉ cần làm đúng cách, bạn sẽ có những củ tỏi chất lượng để sử dụng quanh năm.
1 Đặc điểm cây tỏi và thời vụ trồng
1.1 Đặc điểm cây tỏi
Tỏi là loài thực vật thân cỏ, thuộc họ Hành và có danh pháp khoa học là Allium Sativum.
Cây tỏi có đặc điểm lá mọc thẳng, dẹp và dài khoảng 15 – 30cm. Củ tỏi nằm phía dưới mặt đất, bao gồm nhiều tép nhỏ, màu trắng đục và có mùi hăng. Từ củ tỏi mọc ra cuống hoa dài, hoa tỏi nhỏ, màu trắng xếp thành dạng hình cầu.
Tỏi là loại cây chịu lạnh tốt, nhiệt độ để cây tỏi sinh trưởng và phát triển tốt là khoảng 18 – 20 độ C, để cây tạo củ thì từ 20 – 22 độ C. Cây tỏi rất ưa ánh sáng, nên nếu trồng ở nơi có đủ nắng 12 giờ/ngày thì sẽ nhanh ra củ.
Trong điều kiện thích hợp, tỏi sinh trưởng mạnh, phát triển bộ rễ khỏe và cho năng suất cao. Thời gian sinh trưởng trung bình từ 3 – 4 tháng, tùy theo giống tỏi và điều kiện môi trường. Cách trồng tỏi đúng kỹ thuật giúp cây phát triển tốt, hạn chế sâu bệnh.
1.2 Điều kiện Sinh trưởng của tỏi
Tỏi là cây trồng ưa khí hậu mát mẻ, nhiệt độ lý tưởng từ 13 – 24°C. Ánh sáng đầy đủ giúp tỏi phát triển lá và củ tốt hơn, nhưng cây vẫn có thể sinh trưởng trong điều kiện ánh sáng yếu. Độ ẩm đất khoảng 70 – 80%, tránh để đất quá khô hoặc quá ẩm.
Đất trồng tỏi cần có độ pH từ 6 – 7, đảm bảo độ tơi xốp và thoát nước tốt. Đất giàu mùn, giàu dinh dưỡng sẽ giúp tỏi hình thành củ lớn và chắc. Nếu đất quá chặt hoặc bị úng nước, củ tỏi dễ bị thối và phát triển kém.
1.3 Thời vụ trồng tỏi
Căn cứ vào đặc điểm giống tỏi và cơ cấu mùa vụ của từng vùng để xác định thời vụ trồng tỏi. Ở khu vực Đồng bằng sông Hồng, tỏi thường được trồng xen canh giữa 2 vụ lúa, tức là khoảng cuối tháng 9 và đầu tháng 10, thu hoạch đầu tháng 2 năm sau. Tại khu vực miền Trung, thời điểm trồng tỏi thích hợp là vào tháng 9 – 10, đến tháng 1 – 2 năm sau có thể thu hoạch.
Lịch trồng tỏi cũng phụ thuộc vào điều kiện thời tiết từng năm. Nếu trồng tỏi vào đúng mùa vụ, cây sẽ phát triển thuận lợi và cho năng suất cao. Nắm vững cách trồng tỏi theo từng thời điểm giúp bà con canh tác hiệu quả hơn.
2/ Chuẩn bị vật tư trồng tỏi
2.1 Có bao nhiêu loại tỏi
Tỏi có nhiều loại khác nhau, phân loại theo nguồn gốc và kích thước củ. Một số loại phổ biến gồm:
- Tỏi Lý Sơn: Củ nhỏ, tép chắc, vị cay nồng, thơm đặc trưng.
- Tỏi tía: Vỏ ngoài màu tím nhạt, tép nhỏ nhưng có hương vị đậm đà.
- Tỏi ta: Loại tỏi phổ biến nhất, củ vừa, tép chắc, dễ trồng và bảo quản.
- Tỏi Trung Quốc: Củ to, vỏ trắng, giá rẻ nhưng hương vị nhạt hơn so với tỏi ta.
2.2 Cách chọn giống tỏi khoẻ mạnh
- Trồng tỏi từ tép tỏi: Chọn những tép to, chắc, không bị sâu bệnh, vỏ nguyên vẹn. Tách tép trước khi trồng để kích thích nảy mầm.
- Trồng tỏi từ hạt: Ít phổ biến hơn, nhưng giúp kiểm soát chất lượng cây con. Hạt giống cần có độ nảy mầm cao, không nhiễm bệnh.
- Trồng tỏi từ cây con: Nhân giống từ cây tỏi con là cách trồng tỏi nhanh và hiệu quả. Nên chọn cây khỏe, có bộ rễ phát triển tốt.
3. Chuẩn bị vật tư trồng tỏi
3.1 Dụng cụ trồng
Thông thường, người ta hay tận dụng khoảng đất trống trong vườn để trồng tỏi. Nhưng với những gia đình thành thị hay những nhà hạn chế về đất trồng, có thể tận dụng thùng xốp, khay, chậu, bao xi măng,… có sẵn để trồng ở ban công hay sân thượng. Lưu ý với chậu, thùng hay khay đều phải được đục lỗ dưới đáy để thoát nước, đảm bảo cây tỏi không bị ngập úng.
Ngoài ra, có thể áp dụng cách trồng tỏi trong chai nhựa, thùng gỗ hoặc luống đất cao để tối ưu diện tích. Chọn dụng cụ phù hợp sẽ giúp tỏi sinh trưởng khỏe mạnh và dễ chăm sóc hơn.
3.2 Đất trồng tỏi
Một trong những bước quan trọng để tỏi sinh trưởng và phát triển tốt đó là phải chuẩn bị đất trồng phù hợp. Đất trồng tỏi tốt là loại đất thịt nhẹ, tơi xốp và dễ thoát nước.
Nếu bạn trồng tỏi ngoài vườn hay ngoài ruộng, thì cần làm đất thật kỹ và lên luống cao, rộng khoảng 1 – 1,5m. Giữa các luống phải làm rãnh rộng khoảng 25 – 30cm để thoát nước. Mỗi luống trồng khoảng 5 – 6 hàng, mỗi hàng cách nhau 20cm.
Đối với trồng chậu hay thùng xốp, bạn hãy trộn hỗn hợp đất với giá thể (vỏ trấu, xơ dừa, mùn cưa) và phân gà, phân bò, phân trùn quế,… lần lượt theo đúng tỉ lệ 5:3:2.
Thuận tiện hơn, bạn có thể mua đất sẵn trên thị trường mà vẫn đầy đủ dinh dưỡng và thành phần đất được phối trộn theo tỉ lệ phù hợp với từng loại cây như đất sạch hữu cơ Sfarm,…
Đất trồng cần đảm bảo tơi xốp, thoát nước tốt và giàu dinh dưỡng. Thành phần đất lý tưởng gồm đất thịt pha cát, phân hữu cơ và tro trấu để tăng độ xốp.
Trước khi trồng, cần làm sạch cỏ dại, trộn phân bón lót và cải tạo đất để tăng độ màu mỡ. Một trong những yếu tố quan trọng trong cách trồng tỏi là duy trì độ ẩm và pH đất ổn định để cây phát triển tốt.
3.3 Chọn giống tỏi
Trong kỹ thuật trồng tỏi, chọn giống rất quan trọng, ảnh hưởng đến chất lượng tỏi thu hoạch sau này. Tỏi giống cần phải sạch, không dính hóa chất, khỏe mạnh và không sâu bệnh.
– Trồng tỏi từ củ
Củ tỏi giống phải đảm bảo không bị sâu bệnh, không bị lép hay bị dập. Củ giống tốt nhất thường có từ 10 – 12 nhánh, mỗi nhánh đều to và chắc.
– Trồng tỏi từ gieo hạt
Hạt giống tỏi bạn nên mua từ những cửa hàng chuyên dụng có sẵn để đảm bảo chất lượng. Hạt giống mua về đem ngâm trong nước khoảng 3 – 4 giờ rồi để ráo nước. Sau đó, dùng miếng vải ẩm để bọc hạt giống lại, để trong tủ mát. Khoảng 4 – 5 ngày ủ hạt và tưới ẩm, nếu thấy hạt nứt nanh thì có thể đem gieo.
– Trồng tỏi từ cây tỏi con
Chọn cây giống khỏe mạnh, có khoảng 3 – 4 nhánh lá con. Tiến hành nhổ cây con, tỉa bớt rễ và phần ngọn lá đi rồi đem trồng thành cây mới.
4 Tiến hành trồng
Cách trồng tỏi đúng kỹ thuật giúp cây phát triển khỏe mạnh, cho củ to, chắc và ít sâu bệnh. Dưới đây là các cách trồng tỏi phổ biến, phù hợp với nhiều điều kiện khác nhau.
4.1 Cách trồng tỏi từ củ
Trước khi trồng, củ tỏi giống phải được ngâm khoảng 3 giờ trong nước sạch. Sau khi vớt ra để ráo thì đem cắm xuống đất trồng đã chuẩn bị.
Lưu ý kỹ thuật trồng tỏi đúng là chỉ cắm 2/3 nhánh xuống đất, theo khoảng cách giữa các nhánh là từ 8 – 10cm. Sau đó, phủ một lớp đất vụn mỏng khoảng 4 – 5cm lên bề mặt, rồi tưới nước làm đất ẩm.
4.2 Cách trồng tỏi từ tép tỏi
Trước khi trồng, cần chọn những tép tỏi to, chắc, không bị sâu bệnh. Bóc nhẹ lớp vỏ ngoài nhưng giữ nguyên phần gốc. Đặt tép tỏi xuống đất với đầu mầm hướng lên trên, sâu khoảng 3-5cm. Phủ một lớp đất mỏng rồi tưới ẩm để kích thích nảy mầm.
4.3 Cách trồng tỏi trong thùng xốp
Thùng xốp cần có kích thước tối thiểu 30x40cm, khoét lỗ thoát nước dưới đáy để tránh úng. Đất trồng phải tơi xốp, giàu dinh dưỡng. Khi trồng, đặt tép tỏi cách nhau 8-10cm để cây có không gian phát triển.
4.4 Cách trồng tỏi trong chai nhựa
Trồng tỏi trong chai nhựa giúp tiết kiệm không gian, phù hợp với nhà phố. Chai cần được cắt bỏ phần trên, đục lỗ thoát nước ở đáy. Đổ đất vào chai, sau đó trồng tép tỏi theo cách thông thường. Đặt chai ở nơi có ánh sáng để cây phát triển tốt.
4.5 Cách trồng tỏi trong chậu
Chọn chậu có đường kính tối thiểu 20cm, thoát nước tốt. Đất trồng cần pha trộn giữa đất thịt, phân hữu cơ và xơ dừa để tăng độ tơi xốp. Khi trồng, cần đảm bảo khoảng cách 8-10cm giữa các tép tỏi để tránh cạnh tranh dinh dưỡng.
4.6 Cách trồng tỏi từ gieo hạt
Hạt giống đã nứt nanh đem gieo xuống đất, sau đó rắc một lớp đất vụn dày khoảng 1,5cm. Để tránh bị xói mòn khi tưới, giữ độ ẩm tốt và hạn chế cỏ mọc thì phủ thêm vụn nhỏ rơm rạ lên trên bề mặt đất. Thường xuyên tưới nước 1 – 2 lần/ngày tạo điều kiện tốt cho hạt nảy mầm.
Sau khi gieo hạt khoảng 25 – 30 ngày, sẽ thấy hạt giống đã mọc từ 2 – 3 lá. Lúc đó, bạn cần tỉa bớt những cây kém phát triển, sau đó đem cây đạt tiêu chuẩn ra trồng.
4.7 Cách trồng tỏi từ cây tỏi con
Trước khi trồng cây tỏi con, bạn cần đào những hố nhỏ với độ sâu 3 – 4cm, rộng 4 – 5cm theo khoảng cách đã định trước và bón phân lót vào từng hố. Cây tỏi con đủ điều kiện thì nhẹ nhàng đặt cây vào hố, giữ thẳng đứng. Nén nhẹ đất xung quanh hố để giữ chặt gốc cây con. Cuối cùng phủ một lớp trấu hoặc rơm rạ lên bề mặt để giữ ẩm tốt hơn. Tưới nước hàng ngày cho cây tỏi con nhanh chóng thích nghi với môi trường mới và phát triển thuận lợi.
5 Chăm sóc tỏi
Sau khi biết cách trồng tỏi, việc chăm sóc đóng vai trò quan trọng giúp cây sinh trưởng khỏe mạnh và cho năng suất cao. Dưới đây là những lưu ý quan trọng.
5.1 Cách tưới nước cho tỏi
Cây tỏi cần độ ẩm vừa phải, tránh úng nước. Khi mới trồng, nên tưới nhẹ mỗi ngày một lần. Khi cây phát triển, giảm tần suất tưới còn 2-3 lần/tuần. Có thể sử dụng phương pháp tưới nhỏ giọt hoặc phun sương để duy trì độ ẩm phù hợp.
5.2 Cách bón phân cho cây tỏi
Trong giai đoạn cây nhỏ, cần thường xuyên làm cỏ, vun xới kết hợp với bón thúc để cây tỏi phát triển tốt. Khi mới trồng cần tưới nước hàng ngày, nhưng đến khi cây đã mọc mầm thì giảm lượng nước lại, tưới 2 – 3 lần/tuần nếu không có mưa.
Cây tỏi không yêu cầu cao về phân bón, nên không cần bón quá nhiều. Có thể sử dụng phân hữu cơ, phân trùn quế, phân chim, phân gà,… để bón lót cho cây khi chúng cao khoảng 10cm. Đợt bón tiếp theo phải cách đợt trước khoảng 1 tháng.
5.3 Cách phòng trừ sâu bệnh cho cây tỏi
Trong quá trình chăm sóc cây tỏi, bạn cần quan sát thường xuyên, chú ý những dấu hiệu sâu bệnh hại để kịp thời phát hiện và có biện pháp phòng chống hiệu quả. Nếu cây bị sâu bệnh hại, bạn phải sử dụng những loại thuốc được chỉ định với từng bệnh cho phù hợp.
Ngoài ra, để phòng sâu bệnh hại, khi trồng chú ý khoảng cách và mật độ không nên quá dày. Tưới nước hợp lý tránh để cây bị ngập úng và chú ý tỷ lệ bón phân cân đối để tránh tại điều kiện cho vi khuẩn, nấm gây bệnh.
Dưới đây là một số sâu bệnh hại thường gặp ở cây tỏi:
5.3.1. Các loại sâu hại
+ Sâu đục thân: Sâu non thường tấn công bẹ lá, một thời gian hóa nhộng trong đất. Khi trưởng thành, chúng đục vào thân củ trước khi thu hoạch. Điều này dẫn đến vi khuẩn dễ xâm nhập gây thối rễ, lá úa, thậm chí là chết cây.
+ Sâu xanh da láng: Sâu non thường để lại mảng trắng trên lá khi chúng cắn phá lớp biểu bì của lá. Khi trưởng thành, chúng dài khoảng 10 – 15mm, màu xanh lục bóng, có 2 sọc vàng nâu bên thân. Lúc này, sâu xanh da láng sẽ cắn phá hết phiến lá và ăn trụi mầm lá non.
5.3.2. Các loại bệnh hại
+ Bệnh thối nhũn: Củ bệnh thường có dấu hiệu thâm đen, có vòng đồng tâm, có dịch trắng, thậm chí là thối rữa, mùi khó chịu. Rễ cây cũng bị thối và lá héo dần khiến cây chết.
+ Bệnh sương mai: Bệnh biểu hiện ở lá già có màu xanh nhạt và lớp nấm màu trắng. Khi lá chuyển sang màu hơi đỏ tức là bệnh nghiêm trọng, lan rộng và gây ảnh hưởng tới củ.
+ Bệnh khô đầu lá: Dấu hiệu của bệnh là trên thân và lá tỏi có vết bệnh hình bầu dục màu xám trắng, sau đó chuyển sang màu nâu vàng. Sau một thời gian, cây tỏi bị khô héo và chết dần.
5.3.3. Cách phòng ngừa sâu bệnh hại
Duy trì độ thông thoáng cho vườn, không để đất quá ẩm. Sử dụng các biện pháp sinh học như trồng xen canh hoặc dùng chế phẩm sinh học để kiểm soát sâu bệnh. Nếu cần, có thể dùng thuốc bảo vệ thực vật nhưng cần tuân thủ liều lượng an toàn.
6 Thu hoạch và bảo quản tỏi
Ngoài cách trồng tỏi thì cách thu hoạch tỏi và bảo quản khi tỏi đạt độ chín thích hợp là rất quan trọng.
6.1. Cách thu hoạch tỏi đúng kỹ thuật
Tỏi có thể thu hoạch sau 3-4 tháng gieo trồng. Khi lá tỏi bắt đầu ngả vàng, cần ngừng tưới nước trước thu hoạch khoảng 1 tuần để củ cứng cáp. Dùng tay hoặc dụng cụ nhẹ nhàng nhổ củ, tránh làm dập hoặc tổn thương lớp vỏ.
6.2. Cách bảo quản tỏi tại nhà
Sau khi thu hoạch, tỏi cần được phơi khô ở nơi thoáng mát trong 7-10 ngày. Có thể bảo quản tỏi tươi trong tủ lạnh, hoặc bó lại thành bó treo nơi khô ráo. Nếu muốn làm tỏi đen, cần lên men ở nhiệt độ 60-70°C trong khoảng 30-40 ngày.
Áp dụng đúng cách trồng tỏi, bạn sẽ dễ dàng sở hữu một vườn tỏi tươi tốt ngay tại nhà. Chỉ cần chăm sóc đúng cách, đảm bảo nước tưới, ánh sáng và dinh dưỡng phù hợp, tỏi sẽ cho củ chắc khỏe, thơm ngon. Nếu bạn đang tìm kiếm thêm nhiều mẹo trồng cây hữu ích, đừng quên theo dõi SFARM Blog để cập nhật thông tin hữu ích nhất!
- Cách trồng bầu tại nhà cho quả to, sai lúc lỉu
- Kỹ thuật trồng đậu bắp tại nhà sai trĩu quả
- Kỹ thuật trồng nho trên sân thượng cho quả to ngon ngọt
- Cách trồng đậu cove tại nhà cực sai quả chuẩn chuyên gia
- Cây hạnh phúc: Ý nghĩa, tác dụng, cách trồng và chăm sóc
SFARM – Đặng Gia Trang vinh hạnh là nhà cung cấp tin cậy các sản phẩm vật tư nông nghiệp theo hướng hữu cơ, sinh học của hơn 1500 đại lý, cửa hàng trên toàn quốc. Mời quý Khách hàng liên hệ thông tin sau để đội ngũ SFARM có thể nhanh chóng hỗ trợ:
– Website: https://sfarm.vn/
– Hotline: 0902652099
– Zalo: CSKH SFARM – 0902652099
