Trichoderma tưới gốc đang khá phổ biến trong canh tác nông nghiệp hữu cơ nhờ khả năng tăng sức đề kháng cho cây, bảo vệ bộ rễ và cải tạo đất hiệu quả. Là dòng vi sinh vật có lợi, Trichoderma hoạt động mạnh mẽ trong môi trường đất, đặc biệt khi được sử dụng đúng kỹ thuật qua phương pháp tưới gốc, có thể dùng các sản phẩm như Trichoderma Plus Humic SFARM để hỗ trợ cây tăng trưởng. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ về cơ chế hoạt động của Trichoderma, lợi ích nổi bật khi tưới gốc và hướng dẫn chi tiết cách sử dụng
1. Trichoderma là gì? Vì sao nên tưới gốc bằng Trichoderma?
Trichoderma tưới gốc là một giải pháp sinh học được ứng dụng rộng rãi trong nông nghiệp hữu cơ nhờ khả năng phòng bệnh, cải tạo đất và kích rễ. Khi được đưa trực tiếp vào vùng rễ, Trichoderma phát huy tối đa vai trò bảo vệ cây khỏi các tác nhân gây bệnh, đồng thời tạo điều kiện cho bộ rễ phát triển khỏe mạnh. Đây chính là nền tảng giúp cây trồng tăng năng suất mà không phụ thuộc vào hóa chất.
1.1. Giới thiệu nấm Trichoderma – vi sinh vật có lợi trong đất
Trichoderma là một chi nấm đối kháng, sống phổ biến trong đất ẩm, giàu hữu cơ. Chúng có tốc độ phát triển rất nhanh, sinh sản vô tính mạnh mẽ và có thể tồn tại đến 18 tháng trong điều kiện thuận lợi (pH đất 5–7, nhiệt độ 25–30°C, độ ẩm 60–70%).
Hiện nay có hơn 33 loài nấm Trichoderma, nhưng nổi bật nhất trong ứng dụng nông nghiệp gồm:
- Trichoderma harzianum, viride, atroviride: đối kháng nấm bệnh mạnh.
- Trichoderma asperellum: kích thích sinh trưởng.
- Trichoderma reesei: phân hủy chất hữu cơ hiệu quả.
Nhờ đặc tính an toàn và thân thiện với môi trường, Trichoderma là thành phần chính trong nhiều chế phẩm sinh học hiện nay như Trichoderma SFARM, Trichoderma Vbio, Trichoderma Humic,…
1.2. Cơ chế đối kháng với nấm bệnh gây hại rễ
Trichoderma tiêu diệt nấm bệnh thông qua nhiều cơ chế sinh học đặc hiệu:
- Cạnh tranh sinh tồn: Phát triển nhanh hơn nấm hại, chiếm chỗ và dinh dưỡng khiến nấm bệnh không có điều kiện sống.
- Tiết chất kháng sinh: Các hợp chất như gliotoxin, viridin, trichoderma phá vỡ màng tế bào nấm, ức chế quá trình trao đổi chất và nhân bản DNA của chúng.
- Ký sinh trực tiếp: Trichoderma bám vào sợi nấm hại, tiết enzyme (chitinase, glucanase) làm vỡ tế bào nấm, tiêu diệt triệt để.
1.3. Khi tưới vào gốc, giúp bảo vệ rễ, tăng hấp thu dinh dưỡng, cải tạo đất
Việc tưới Trichoderma vào gốc cây giúp tăng mật độ nấm đối kháng tại vùng rễ. Tại đây, Trichoderma vừa tiêu diệt nấm hại vừa tiết enzyme phân giải chất hữu cơ (cellulase, pectinase, amylase…), giúp cây hấp thu nhanh dưỡng chất. Đồng thời, Trichoderma kích thích rễ mọc mới, giúp rễ phát triển mạnh, hấp thu nước và khoáng dễ dàng hơn.
2. Những lợi ích khi tưới gốc bằng Trichoderma
Trichoderma tưới gốc là lựa chọn thông minh cho người làm vườn vì mang lại nhiều lợi ích đồng thời: kiểm soát bệnh, kích rễ, cải tạo đất, tăng năng suất và tiết kiệm chi phí phân bón. Dưới đây là những lợi ích cụ thể mà phương pháp này mang lại.
2.1. Ngừa và trị bệnh do nấm hại
Trichoderma là “khắc tinh” của nhiều bệnh hại do nấm:
- Trên lúa: đạo ôn, lem lép hạt, thối rễ.
- Trên rau màu (cà chua, dưa hấu, bắp cải): héo xanh, chết cây con, thối nhũn.
- Trên cây ăn trái (bơ, sầu riêng, xoài): thối rễ, xì mủ, chết nhanh.
- Trên cây công nghiệp (cà phê, tiêu, cao su): vàng lá, tuyến trùng rễ.
- Trên hoa, cây cảnh: thối rễ, nấm lá.
Tưới Trichoderma định kỳ sẽ thiết lập hệ phòng thủ tự nhiên quanh vùng rễ, giúp cây khỏe từ gốc, giảm đáng kể tần suất sử dụng thuốc BVTV.
2.2. Giúp bộ rễ phát triển mạnh, trắng khỏe
Trichoderma kích thích rễ nhờ tiết hormone sinh trưởng tự nhiên (auxin, gibberellin, cytokinin). Bộ rễ phát triển trắng, dày, lan sâu giúp cây hút nước và dinh dưỡng hiệu quả hơn, đặc biệt trong mùa khô hoặc đất thiếu màu.
2.3. Cải thiện hệ vi sinh vật đất, tăng độ tơi xốp, giảm mùi chua đất
Bằng cách thúc đẩy vi sinh vật có lợi và ức chế vi sinh gây hại, Trichoderma góp phần cân bằng hệ sinh thái đất. Kết hợp với các enzyme sinh học, chúng làm đất tơi xốp hơn, giảm mùi chua, giúp cây không bị ngộ độc hữu cơ sau mưa lớn hay khi bón phân chuồng chưa hoai.
2.4. Tăng hiệu quả hấp thu phân bón hữu cơ
Trichoderma đóng vai trò như một “máy tiêu hóa sinh học”, phân giải các chất hữu cơ thành dạng dễ tiêu. Phân hữu cơ, phân chuồng, bã cà phê, rơm rạ… khi kết hợp với Trichoderma sẽ phân hủy nhanh hơn, ít mùi hơn và giúp cây hấp thu dưỡng chất tối đa.
3. Cách dùng Trichoderma tưới gốc đúng kỹ thuật
Sử dụng Trichoderma tưới gốc đúng kỹ thuật là yếu tố then chốt để chế phẩm phát huy hiệu quả cao nhất. Dưới đây là hướng dẫn cụ thể và chi tiết từ cách pha, liều lượng đến thời điểm tưới.
3.1. Pha Trichoderma với nước sạch theo hướng dẫn
Khi sử dụng Trichoderma tưới gốc, việc pha đúng tỷ lệ là bước đầu tiên quan trọng để đảm bảo nấm phát triển hiệu quả trong đất. Tùy vào dạng chế phẩm (bột, chai, túi lớn), người trồng cần áp dụng đúng cách pha để giữ nguyên hoạt lực của nấm đối kháng.
- Dạng bột: Dùng 10–20g/lít nước (tương đương 1–2 muỗng cà phê).
- Dạng túi lớn (1kg): pha 1kg với 200 lít nước + 1–1.5 lít rỉ mật → ủ 12–24h để kích hoạt nấm.
- Dạng chai: dùng theo hướng dẫn trên bao bì (mỗi hãng có nồng độ bào tử khác nhau).
Lưu ý: Dùng nước sạch (pH trung tính), không pha bằng nước nóng hay nước mưa bị ô nhiễm.
3.2. Tưới trực tiếp quanh gốc hoặc dọc theo hàng cây
Sau khi pha chế đúng cách, bước tiếp theo là tưới dung dịch vào đúng vị trí để Trichoderma phát huy tối đa hiệu quả. Việc tưới Trichoderma tưới gốc đúng cách sẽ giúp nấm tiếp xúc trực tiếp với vùng rễ, nơi cần được bảo vệ và nuôi dưỡng nhiều nhất.
- Với cây trồng chậu: tưới quanh thành chậu, không đổ trực tiếp vào cổ rễ.
- Với cây hàng: tưới theo rãnh trồng hoặc theo từng hốc.
- Với cây lớn: tưới theo hình tròn quanh tán lá để kích thích rễ mọc đều.
Lượng nước tưới từ 0.5–2 lít/gốc tùy kích cỡ cây.
3.3. Lắc đều trước khi dùng, nên tưới vào sáng sớm hoặc chiều mát
Bào tử nấm dễ bị hủy dưới ánh nắng mạnh hoặc nhiệt cao. Do đó, nên lắc kỹ dung dịch trước khi tưới và tưới vào sáng sớm hoặc chiều mát để bảo toàn hoạt lực nấm Trichoderma.
3.4. Không pha cùng thuốc hóa học hoặc phân vô cơ mạnh
Tuyệt đối không trộn Trichoderma với các loại:
- Thuốc trừ nấm hóa học.
- Vôi, phân lân nung chảy, phân NPK nồng độ cao.
Nếu cần sử dụng xen kẽ, nên cách 7–10 ngày giữa các lần xử lý để đảm bảo nấm đối kháng không bị tiêu diệt.
4. Thời điểm tưới gốc Trichoderma hiệu quả nhất
Lựa chọn thời điểm tưới Trichoderma vào gốc phù hợp là cách tối ưu hiệu quả và tiết kiệm chi phí. Dưới đây là 4 thời điểm vàng bạn không nên bỏ qua.
4.1. Khi mới trồng cây hoặc sau khi thay đất
Tưới ngay sau khi trồng giúp cây bén rễ nhanh, chống sốc trồng. Rễ non được bảo vệ khỏi tác nhân nấm bệnh trong đất và thúc đẩy phát triển khỏe ngay từ đầu.
4.2. Sau đợt mưa lớn (phòng thối rễ do úng)
Mưa nhiều làm đất bị úng, chua và phát sinh nhiều mầm bệnh. Tưới Trichoderma giúp khôi phục hệ vi sinh vật, ngăn ngừa thối rễ, lở cổ rễ hoặc chết cây con.
4.3. Trước và sau khi bón phân hữu cơ, phân chuồng
Việc kết hợp Trichoderma tưới gốc với quá trình bón phân hữu cơ là cách thông minh để tăng hiệu quả chăm bón và cải tạo đất. Trichoderma giúp rút ngắn thời gian phân hủy, đồng thời giảm mùi hôi và loại bỏ mầm bệnh còn sót lại trong phân chuồng chưa hoai kỹ.
- Tưới trước khi bón giúp nấm kích hoạt sẵn trong đất.
- Tưới sau bón giúp phân giải nhanh hơn, hạn chế mùi hôi và mầm bệnh.
Có thể pha Trichoderma vào phân chuồng hoai để tăng hiệu quả và kiểm soát mầm bệnh tiềm ẩn trong phân.
4.4. Tưới định kỳ 7–10 ngày/lần duy trì hiệu lực vi sinh
Vi sinh vật không tồn tại lâu dài trong điều kiện nắng gắt hoặc mưa kéo dài. Vì vậy, tưới bổ sung định kỳ 7–10 ngày/lần giúp duy trì mật độ nấm có lợi ổn định quanh vùng rễ.
5. Lưu ý khi sử dụng Trichoderma tưới gốc
Dù Trichoderma là vi sinh vật thân thiện, nếu sử dụng sai cách vẫn có thể không đạt được hiệu quả như mong muốn. Hãy lưu ý những điểm sau để tối ưu hiệu quả Trichoderma tưới gốc.
5.1. Tránh ánh nắng trực tiếp và nước nóng khi pha
Bào tử nấm rất nhạy cảm với nhiệt độ và tia cực tím. Khi pha chế phẩm, bà con nên chọn nơi râm mát, không dùng nước nóng hoặc phơi ngoài nắng gắt.
5.2. Không bảo quản nơi ẩm ướt, kín khí
Chế phẩm vi sinh nên được bảo quản nơi thoáng mát, khô ráo. Nếu để nơi ẩm thấp, bào tử dễ bị mốc, hư hỏng hoặc giảm khả năng hoạt động khi sử dụng.
5.3. Nên phối hợp với phân hữu cơ để tăng hiệu quả
Trichoderma hoạt động mạnh trong môi trường hữu cơ. Vì vậy, kết hợp với phân trùn quế SFARM, phân bò ủ vi sinh hoặc mùn mía sẽ giúp nấm phát triển nhanh, tăng hiệu quả chăm bón và cải tạo đất.
5.4. Không lạm dụng
Dù an toàn, không nên tưới Trichoderma quá dày hoặc mỗi ngày. Điều này dễ gây dư ẩm, nghẹt rễ. Tưới đúng liều lượng và tần suất sẽ giúp cây khỏe, đất sạch mà vẫn tiết kiệm chi phí.
6. Câu hỏi thường gặp về Trichoderma tưới gốc
6.1. Có nên tưới Trichoderma sau khi cây bị bệnh?
Có. Trichoderma giúp phục hồi hệ vi sinh vật, tiêu diệt nấm hại còn tồn tại trong đất và hỗ trợ cây phục hồi nhanh sau bệnh.
6.2. Tưới bao nhiêu là đủ cho cây trong chậu/ngoài đất?
- Cây chậu nhỏ: 0.5–1 lít/lần.
- Cây ngoài vườn: 1–2 lít/lần/gốc.
- Quy mô lớn: 100–200g Trichoderma/1000m²/lần.
6.3. Có cần tưới lại sau mỗi đợt mưa không?
Có. Mưa lớn thường làm rửa trôi vi sinh vật hoặc gây úng đất, tạo điều kiện cho nấm bệnh phát triển. Tưới lại Trichoderma giúp tái thiết lập hệ vi sinh có lợi.
6.4. Trẻ em và thú cưng có bị ảnh hưởng nếu dẫm phải vùng tưới?
Không. Trichoderma là vi sinh vật có lợi, hoàn toàn không gây hại cho người, vật nuôi và môi trường.
Trichoderma tưới gốc là một trong những phương pháp đơn giản nhưng mang lại hiệu quả lớn trong việc bảo vệ rễ, cải thiện đất và tăng đề kháng cho cây trồng. Để đạt kết quả tốt nhất, hãy chọn sản phẩm uy tín và sử dụng đúng kỹ thuật như hướng dẫn trong bài. Bạn có thể xem thêm nhiều kinh nghiệm, mẹo chăm cây hữu ích tại SFARM Blog. Nếu đang tìm kiếm sản phẩm vi sinh chất lượng, thương hiệu SFARM chính là lựa chọn đáng tin cậy cho nhà vườn bền vững.
Xem thêm:
- Hướng dẫn chi tiết cách sử dụng nấm Trichoderma cho hoa hồng
- Nấm Trichoderma: Thành phần, Tác dụng, Cách sử dụng hiệu quả
- Cách bón Trichoderma cho sầu riêng phòng ngừa bệnh hiệu quả
- Cách xử lý đất bằng Trichoderma hiệu quả cho mọi loại cây trồng
- Quy trình nuôi cấy nấm Trichoderma đơn giản và hiệu quả tại nhà
SFARM – Đặng Gia Trang vinh hạnh là nhà cung cấp tin cậy các sản phẩm vật tư nông nghiệp theo hướng hữu cơ, sinh học của hơn 1500 đại lý, cửa hàng trên toàn quốc. Mời quý Khách hàng liên hệ thông tin sau để đội ngũ SFARM có thể nhanh chóng hỗ trợ:
– Website: https://sfarm.vn/
– Hotline: 0902652099
– Zalo: CSKH SFARM – 0902652099
