Báo chí truyền thông viết nhiều về những câu chuyện khởi nghiệp thành công từ trùn quế, thu hàng tỉ đồng/năm, nhưng báo chí chỉ mới viết ở một góc nhìn nào đó thôi, khiến cho nhiều người đem một giấc mộng rằng làm trùn quế rất dễ, rất màu hồng. Nhưng lẽ ra báo chí nên viết thêm một góc nhìn khác thực tế hơn nữa rằng có nhiều người làm trùn quế, khởi nghiệp bằng trùn quế đã thất bại như thế nào và tại sao lại thất bại để cho những người muốn tham gia ngành có được những kiến thức ngành nhất định tránh được vết xe đổ của người đi trước. Một năm có rất nhiều trại trùn mở ra nhưng đồng thời cũng có tương đối các trại trùn đóng cửa, có một số các công ty thương mại cũng mở ra nhưng cũng không duy trì được tới năm thứ 3.
Hơn 5 năm khởi nghiệp trong ngành trùn quế không phải là dài, nhưng ít nhiều cũng có những kinh nghiệm để đúc rút từ chính bản thân doanh nghiệp mình và tìm hiểu ngành để chia sẻ với các bạn đang có ý định khởi nghiệp hoặc cũng đang loay hoay trong ngành trùn quế này, nên tôi viết ra đây chỉ là dưới góc nhìn cá nhân, giúp được ngành trùn quế đi lên thì đó cũng là một điều ý nghĩa và giúp cho người cũng chính là giúp cho mình.
Ngoại trừ các nguyên nhân chung chung của dân khởi nghiệp (quản lý dòng tài chính kém, không tập trung vào các con số,…) thì nhiều bài báo đã viết rồi, nhiều người chia sẻ rồi, ở bài viết này, tôi chỉ nói nguyên nhân phạm vi trong ngành nuôi trùn thôi. Có 2 nhóm nguyên nhân chính sau:
1. Khách hàng không quay lại
Lý do số 1: Chất lượng không ổn định. Trùn quế nuôi rất đơn giản, thật ra không có gì quá khó, nhưng chính vì đơn giản như vậy mà thành ra việc quản lý chất lượng không được chú trọng. Các bạn nuôi trùn cũng biết, ví dụ như đối với trùn quế nuôi từ phân bò ở Củ chi cũng có hai cách cho ăn, một là hòa loãng, 2 là để cục. Việc này cũng ảnh hưởng tới chất lượng phân rồi. Rồi phân chưa đủ chín, trùn chưa ăn hết nhưng vì muốn bán hàng sớm, nên cũng xúc đem bán dẫn tới chất lượng. Còn có các yếu tố về dòng tiền yếu, dẫn tới gián đoạn cho trùn ăn do không có tiền mua phân, nên dẫn tới trùn đi mất, giảm mật độ trùn đến khi cho ăn lại thì chất lượng sẽ không đạt. Và một số các yếu tố khác dẫn tới chất lượng phân trùn không đạt, từ chuyên môn trong ngành thì gọi là không chín.
Lý do số 2: Do truyền thông sai, nào là “vàng đen của đất” “ nào là thần thánh này kia, dẫn tới hàng ảo tưởng phân trùn quế là phân rất tốt, thậm chí rất nhiều người còn hiểu sai rằng có thể thay thế cho phân hóa học, nên khi bỏ tiền ra mua, kết quả không như kỳ vọng sẽ gây nên tâm lý thất vọng và không tin tưởng vào phân trùn quế nữa. Thực tế phân trùn quế đúng là phân hữu cơ tự nhiên tốt nhất hiện nay nhưng là phải biết cách sử dụng thì mới phát huy được thế mạnh của nó. Các công ty chưa làm tốt, chưa biết cách tư vấn cho khách hàng nên dẫn tới những lầm tưởng của khách về phân trùn. Việc dùng chưa đúng cách, hoặc sự kỳ vọng quá lớn nên dễ dẫn tới thất vọng, và họ không quay trở lại mua lần 2.
Lý do số 3: Giá phân trùn quế ở một số nơi đẩy lên quá cao, khách hàng thì nghĩ là vì tốt nên giá cao cũng mua, nhưng thực tế sự đẩy giá cao này chỉ là cục bộ, tất nhiên là khi sử dụng thấy không đạt được như mong đợi so với chi phí bỏ ra nên khách hàng không quay lại mua nữa. Vấn đề này thì lỗi cục bộ, nhưng sẽ ảnh hưởng tới toàn cục.
2. Thu không đủ chi
Lý do số 1: Phân trùn quế trong tiềm thức của khách hàng thì vẫn là dòng cao cấp chỉ phù hợp với những cây trồng có hiệu quả kinh tế cao, những trang trại trồng theo hướng Vietgap, Globalgap, hữu cơ nên thường diện tích này không tập trung, phân tán các nơi, rải rác trên cả nước. Để bán được một đơn hàng cho các trang trại, các bạn sales phải đến tận nơi, công tác phí cao mà tỉ lệ khách quay lại thấp như các lý do ở trên dẫn tới chi phí bán hàng cao, thu không đủ chi.
Lý do số 2: Đây cũng là một sản phẩm có vòng đời dài
Khách hàng cần thời gian để thử nghiệm sản phẩm nhanh thì 10 ngày lâu thì 2 – 3 tháng, nên thời gian để ra quyết định mua một sản phẩm tương đối lâu. Và từ lúc ra quyết định đến khi mua hàng thì cũng cần một thời gian nữa vì do tính mùa vụ, có khi là đã nhập phân khác từ trước rồi, có khi đã qua mất mùa vụ, đợi tới mùa sang năm. Nói chung là tùy cây trồng, như hoa màu thì mùa vụ chỉ từ 1 tháng tới 3 tháng, nhưng những cây công nghiệp thì cả năm hay có những cây khác thì 6 tháng. Thường các bạn ra khởi nghiệp thì đều ít tiền, nên nhiều khi không đủ tiền đến duy trì đến khi bán được hàng.
Đây là 2 nhóm nguyên nhân phổ biến dẫn tới hàng năm có hàng trăm trại trùn mở ra nhưng cũng có hàng trăm trại trùn đóng cửa. Người khởi nghiệp bao gồm cả nông dân và cả những bạn trẻ có trình độ đại học, cao đẳng nhưng vẫn gặp phải những vấn đề như trên.
Nên một câu hay nói vui lúc ngồi chém gió với bạn bè là “Khởi nghiệp thành công đôi khi chỉ là nhờ sống lâu hơn đối thủ mà thôi”
Chia sẻ của Đặng Thị Thực – Founder & CEO Đặng Gia Trang
